Violet Braeckman over ballerina’s, bondage, de bomma en haar festival ‘Fade into you’

‘Warm, donker en rokerig. Tot je op den duur amper nog weet wie wie is.’ Met Fade into You cureert Violet Braeckman deze week in DeStudio een avond vol muziek, performance en visuele kunsten. Maar ze had u waarschijnlijk al bij ‘warm’.

‘Mensen samenbrengen is een van mijn grote liefdes’, glimlacht Violet Braeckman.

We zitten aan de vijver midden in de oude Wetterse boomkwekerij waar de Over water-, GR5– en F*** You Very Much-actrice is opgegroeid. Her en der staan nog eetstandjes, bonnetjesbarakken en een oude fanfarekapel te wachten tot een gemeentewerker ze weer komt opladen. De laatste restanten van Short Wood, het theater- en muziekfestival dat Braeckman en haar moeder er drie weken geleden voor de zesde keer organiseerden. ‘Het is een beetje ontploft’, zegt ze. ‘Ooit was het een slinkse manier om zelf een paar voorstellingen in te halen die ik had gemist, maar dit jaar liep hier zo’n zevenhonderd man rond.’

We willen met Fade into You in de nadagen van de social distancing een avond organiseren waarop iedereen ongegeneerd wél in elkaar mag opgaan.

Op 17 september mag Braeckman samen met regisseur, medecurator en partner Ramy Moharam Fouad die grote liefde nog eens botvieren met Fade into You, een eclectische avond in DeStudio in het kader van stadsfestival Dear Antwerp. Onder meer Loverman, Willem Ardui, Benjamin Abel & The Unrequired Love, Myrddin & Imre en Misha Demoustier krijgen er een plek. ‘We willen in de nadagen van de social distancing een avond organiseren waarop iedereen ongegeneerd wél in elkaar mag opgaan. We maken het gebouw zo donker, warm en rokerig dat je op den duur amper nog weet wie wie is. Er is, naast muziek en dans, bijvoorbeeld ook een shibariperformance, een Japanse bondagetechniek, maar ontdaan van het seksuele aspect. The art of sufferingand endurance noemen ze het zelf. Zeer mooi.’

Ze zet aardbeien op tafel en schuift het scenario aan de kant van Assisen – Heavy Heart, nieuwe interactieve fictie voor Play4 over een moord in een danscompagnie. Het wordt een reeks van 8 afleveringen. De eerste zes volgen het assisenproces, van de zevende episode worden twee versies ingeblikt. Welke uiteindelijk uitgezonden wordt, hangt af van de volksjury – lees: de kijker. In de achtste aflevering komt de waarheid aan het licht. Braeckman speelt een van de hoofdrollen.

Je zet daarin een professionele ballerina neer. Hoeveel bloed, zweet en tranen heeft dat gekost?

Violet Braeckman: Ik danste vroeger acht uur per week ballet – bij Hanne Decoutere – maar veel was daar niet van overgebleven. En met amper een paar maanden training kom je onmogelijk terug op dat niveau. We hebben vooral op mijn bovenlichaam gefocust, zodat je alle spieren heel mooi ziet, en voor de close-ups met de pointes kreeg ik een body double. Zonder jarenlange training is dat gewoon vragen om blessures.

Waar raken jij en je personage elkaar?

Braeckman: Aan het begin van elk project denk ik: ‘Amai, die vrouw staat zo ver van mij.’ Aan het einde van elk project denk ik: ‘Amai, ik heb weer mezelf gespeeld.’ Het fijne aan dit vak is dat je telkens weer nieuwe kanten van jezelf mag ontdekken. Of terugvinden. Zo was ik – door alle tv-rollen, denk ik – helemaal vergeten dat ik eigenlijk een zeer fysieke speler ben. Blijkbaar moest ik een tijdje tussen de dansers van Ballet Vlaanderen lopen om dat weer te beseffen. (denkt na) Mijn personage is ook iets zwartgalliger dan ik, maar heeft er waarschijnlijk ook elke reden toe. De professionele balletwereld zit vol jaloezie en competitie.

We hebben allemaal Black Swan gezien.

Braeckman: Ik las het verhaal en dacht: ‘Ola, balletdrama!’ (lacht) Maar volgens dansers op dat niveau is de realiteit nog erger dan de fictie. Onder meer omdat de carrières er zo kort zijn. Een aanslag op je lijf. Actrices kunnen spelen tot ze erbij neervallen. Danseressen in wezen ook, alleen vallen ze veel sneller neer.

***

Fade into You is niet de eerste samenwerking van Braeckman en Moharam Fouad. In lockdowndagen draaiden ze samen de kortfilm Schaduw, tot je terugkomt. ‘Dat verliep allemaal zeer organisch. We zijn gewoon vanuit onze gedeelde fascinatie voor het andere oorlogsverhaal gestart. Diegene die aan het thuisfront blijft, in alle onzekerheid. Uiteindelijk heb ik dan bijvoorbeeld de openingsmonoloog geschreven en heeft hij mij geregisseerd. Hij is waanzinnig goed met beeldtaal. Soms krijgt hij de opmerking dat hij beeld voortrekt op inhoud, maar die inhoud zit gewoon al in zijn beelden. Wanneer ik in Schaduw in een deuropening op mijn nagels sta te bijten, geeft dat perfect weer hoe ik gevangen zit. Zonder dat daar één woord aan te pas moet komen. (denkt na) Ramy luistert naar alle feedback, maar kan daarna ook bewonderenswaardig radicaal achter zijn eigen ideeën blijven staan. Hij is zeer eigenwijs, op een goede manier. Terwijl ik veel meegaander ben. ‘Ah ja, het zal wel aan jou liggen, Violet. Plooi maar.’

Is ‘meegaand’ wel een eerlijke omschrijving voor iemand die drie jaar geleden al mannelijke collega’s doceerde over de vrouwonvriendelijkheid van Het duel van Tsjechov? Je had er min of meer je missie van gemaakt om het seksisme uit de film- en theaterwereld te ranselen.

Braeckman: Misschien is dat niet de juiste term. Maar ik ben van nature wel een schipperaar. Op mijn strepen gaan staan, is geen spontane reflex voor mij. Dat is telkens een zeer doordachte keuze. Nu goed, als iets mij niet zint, of niet juist aanvoelt in het verhaal, zal ik er wel altijd iets van zeggen.

We spraken elkaar zo’n drie jaar geleden voor het laatst. Hoe loopt die missie ondertussen? Is het een makkelijker gesprek geworden?

Braeckman: Elke verandering gaat gepaard met angst en protest, vooral van partijen die weinig baat hebben bij die verandering. Maar ik ontmoet steeds minder stemmen waarmee ik echt clash. Gelukkig maar, want het blijft vermoeiend om als jonge actrice voortdurend standpunten te moeten verdedigen en de activist te spelen. Het is fijner om met mijn werk te spreken dan met puur activisme.

We ronden zachtjesaan af. Haar jarige grootmoeder kan elk moment de oprit op komen dokkeren. De taart staat al klaar. Telkens als ze over haar praat, laait er een pretlichtje in de ogen van Braeckman op. Ooit hoopt ze aan de slag te gaan met het levensverhaal van haar oma, bedenkt ze zich luidop. ‘Het is zo’n mooie en turbulente geschiedenis dat ik me bijna schuldig zou voelen als ik er nooit iets mee doe. Er staat geen deadline op maar ik stel vast dat ik er maar niet over kan zwijgen. En dat iedereen die erover hoort er ook graag aan wil meewerken. Tsar B wil bijvoorbeeld al de muziek verzorgen, en Lukas Bulteel (Twee zomers, nvdr.) zal mijn opa spelen. Met de goedkeuring van mijn oma. (in sappig Antwerps) ‘’t Is de Vlaamse James Dean en dat was mijne man ook!’

Jouw grootvader is jullie vroeg ontvallen, nee? Een oorlogsverhaal, als ik me niet vergis.

Braeckman: Een naoorlogs verhaal eerder. Of hoe die oorlog tien jaar na dato toch nog in hun leven binnensloop. Mijn oma was een twintiger in de jaren vijftig, en is in die jaren alles verloren wat je maar kunt bedenken. Eerst haar moeder, en daardoor ook haar droom om actrice te worden. Ze studeerde onder Herman Teirlinck zelf, maar moest plots de rol van haar moeder overnemen in het gezin. Wat later mocht ze niet trouwen met haar lief, een Belgische luitenant in spe. Bleek dat ze haar bijnaam in het dorp – Zwarte – niet te danken had aan haar haren, maar aan de brug die haar vader, een industrieel ingenieur, tien jaar eerder had moeten bouwen voor de Duitsers. Het leger hield dat huwelijk jaren tegen, maar ze bleven brieven schrijven naar elkaar. Die ben ik nu allemaal aan het lezen. Toen ze uiteindelijk toch mochten trouwen, trokken ze naar Duitsland om zijn officiersopleiding af te maken. Waar hij niet veel later overleden is. Mijn grootmoeder vertelde hoe ze – zwanger van mijn nonkel, terwijl mijn eenjarige moeder lag te slapen – uit het raam keek en een colonne legerjeeps over de heuvel zag komen. ‘Ik zie die auto’s en ik denk: Ja, da’s voor mij. En het was voor mij.’

Mooi. En ontroerend.

Braeckman: Toch? Ooit hoop ik daar een film van te maken. Liefst ook op pellicule. ‘Als je echt heel veel geld te veel hebt’, grinnikt Ramy dan altijd. Maar toch, ik wil het.