Theatermaker Milo Rau: ‘We doden mensen met een beperking’

Milo Rau voert Pasolini’s controversiële Salò herop, met acteurs van Theater Stap.

Milo Rau vertimmert Pier Paolo Pasolini’s Salò o le 120 giornate di Sodoma tot een heftig stuk over het lot van mensen met een beperking.

In een afgelegen villa aan het Gardameer martelen vier fascisten – onder hen een bisschop en een politicus – achttien jongeren 120 dagen lang. Dat is de plot van Salò o le 120 giornate di Sodoma, Pier Paolo Pasolini’s film uit 1975 vol choquerende scènes.

Topregisseur Milo Rau – hij maakt al jaren politiek theater, onder meer over de affaire-Dutroux en gezinsdrama’s – vertimmerde de film in 2017 met Theater Hora in Zürich al tot toneel. Dat doet hij nu opnieuw met Theater Stap, dat mensen met een mentale beperking op de planken brengt.

Milo Rau: Ook Hora werkt met professionele acteurs met een beperking. Zij bewerken graag horrorfilms en thrillers. Dus stelde ik Salò voor. Ik zag die film voor het eerst als negentienjarige, op een middag in Parijs. Toen ik weer buiten rond me keek, besefte ik: die film gaat over onze wereld. Salò laat zien hoe fysiek en sociaal geweld deel zijn van de samenleving. Met de acteurs bekeek ik de film. Saaie scènes schrapten we. Andere spelen we na, met en zonder video.

Onze samenleving is expliciet inclusief maar onderhuids sluimert er een haast fascistische afkeer van alles wat afwijkt.

Zoals de scène waarin de gevangenen fecaliën eten. Het oogt ook als stront, maar de acteurs eten wel degelijk chocomousse.

Rau: Ze amuseren zich terwijl ze iets vreselijks spelen. Tussen de sadistische scènes vertellen ze ook over zichzelf. Zo toont dit stuk wat de maatschappij doet: mensen zoals zij vieren én doden. Want we geven hen graag een plek in een prachtige esthetische omgeving, maar op straat of op kantoor zien we hen niet. In België worden ze – door de zowat gratis NIPT-screeningtest – amper nog geboren.

Je hebt twee dochters.

Rau: We hebben de NIPT niet gedaan. Bang om te veel te weten. Maar ik begrijp de moeder die op de aankondiging van dit stuk reageerde met: ‘Door NIPT kon ik me voorbereiden op de komst van ons kindje met down.’ We leven in heel contradictorische tijden: onze samenleving is expliciet inclusief maar onderhuids sluimert er een haast fascistische afkeer van alles wat afwijkt van het ‘normale’. Je voelt dat er iets fout zit. Wat betekent dat? Samen een stuk maken en beleven, helpt begrijpen.