Theatermaker Ahilan Ratnamohan leert de taal van zijn moeder: ‘Ze is de ster van de avond’

Ahilan Ratnamohan trekt met zijn moeder op tournee in The Tamilization of Ahilan Ratnamohan.

Het was de kinderdroom van Ratnamohan om mee te spelen in Home and Away. Hij werd geboren in Australië in 1984, nadat zijn ouders tien jaar eerder uit Sri Lanka waren gemigreerd voor hun studies. Hij studeerde film in Sydney, waagde in 2007 zijn kans als voetballer in Europa en belandde uiteindelijk in Antwerpen. Hij ontplooide zich tot een theatermaker met een fascinatie voor voetbal en taal. Ratnamohan kent een tiental talen waaronder Engels, Duits, Lets, Portugees, Frans en Nederlands.

Tamil, de taal van je moeder, sprak je nog niet. Hoe komt dat?

Ahilan Ratnamohan: In onze familie is werken het belangrijkste. Wij zijn economische migranten. Toen mijn ouders net in Australië woonden, keek mijn vader naar het journaal en herhaalde de woorden. Hij voedde mijn broer en mij op in zijn beste Engels. Mijn ouders – vader is dierenarts, moeder viroloog – wilden ons zo alle kansen geven om een goede job te vinden. Vanuit dat standpunt was Tamil spreken onbelangrijk. Maar emotioneel werd het almaar belangrijker voor mij.

Waarom?

Ratnamohan: Toen mijn oudste dochter geboren werd, besefte ik: als ik haar geen Tamil leer, sterft die taal in mijn familie uit. En ik kreeg een schuldgevoel. Of beter: ‘taalwee’. Ik spreek veel Europese talen maar niet de taal van mijn moeder… Dus stelde ik haar voor om onze Skypegesprekken in het Tamil te voeren. Zo groeide het idee om haar te vragen om samen een stuk te maken. Mijn moeder is niet dol op theater. Maar ze doet alles om haar kinderen te helpen. Dus zei ze toe. Haar rol is verrassend groot geworden. Ze is zowat de ster van de avond! (lacht)

Wat brengt die avond?

Ratnamohan: We zitten op een kleine, rode betonvloer. Zo’n vloer is typisch voor Sri Lanka. Er is een papieren wand waarop we Tamilletters tekenen. En ik vertel, in het Tamil. Over waarom ik Tamil leer, over het belang van taal voor de diaspora. Mijn moeder bedient de boventiteling, ze verbetert me en vertelt soms een anekdote. Ze zegt amper iets, maar toch palmt ze het publiek in. Straks ben ik overbodig in mijn eigen stuk! (lacht) We doen je lachen en huilen, en tonen hoe taal drager is van herinneringen. Door Tamil te spreken, vertelde moeder me dingen uit haar jeugd die ik niet wist. Je moedertaal spreken – en mogen spreken – is emotioneel zo verrijkend. ○