‘Waarom zijn we zo braaf?’, vraagt de woedende actrice en activiste Sara Vertongen zich af in de solo ‘9.6 Een verweer’

Stijn Devillé schreef een solo voor Sara Vertongen, de actrice waarmee hij al twintig jaar samenwerkt. Die solo is gloeiend heet theater dat davert op pittige beats, funky glinstert, drupt, schijt en het publiek verblindt met neonlicht en ontroert met straf spel. Plus een ferme scheut schaamteloos activisme.

Stijn Devillé is papa, zoon, geliefde, bezorgde burger en theatermaker. Sara Vertongen is mama, dochter, geliefde, klimaatactiviste en actrice. Wat gebeurt er als deze twee mensen op een van de fragielste momenten in hun leven als wereldburger, ouder, kind en levenspartner besluiten om hun jarenlange samenwerking te bezegelen met een stuk waaruit zowel hun kwetsbaarheid als hun kracht spreekt? Dan krijg je woest theater zoals 9.6 Een verweer. Het cijfer in de titel verwijst, onder meer, naar de 9,6 miljard mensen die in 2050 de aarde zullen bevolken.

Devillé is gezegend met een steengoede, muzikale pen die hij het liefst in een inktpot vol ‘realiteit’ doopt. Hij schreef al over de bankencrisis, over de processen van Neurenberg, over het protest van de gele hesjes, over de school shootings in Amerika. Zijn teksten lezen als meerstemmige partituren. Het liefst posteert hij zijn acteurs als een soort frontzangers op de scène. Voor een microfoon, omringd door muzikanten en dan maar ritmisch gerangschikte woorden afvuren die raken doordat ze informatie geven én emotie ventileren.

De theatermaker deed de research, de bezorgde vader en wereldburger hield de pen vast.

Zo start ook 9.6 Een verweer. Devillé deed, als vanouds, grondige research en trok eind oktober zelfs met een deel van zijn Leuvens gezelschap het Nieuwstedelijk naar Zaventem om er de laatste vlucht van Ryan Air uit te zwaaien. De theatermaker deed de research. De bezorgde vader en de wereldburger hield de pen vast. Dat resulteert in een stuk met een zeer duidelijke boodschap. De solo begint op een manier die Devillé en Vertongen perfect beheersen: gedreven door pittige live muziek – in dit geval van Bert Hornikx en Joy Adegoke – secuur gecomponeerde tekst katapulteren die het publiek een geweten schopt. Hornikx zit achter het videoscherm, Vertongen staat ervoor. Het scherm is de speeltuin van videokunstenaar Walter Verdin die een geweldig bont lichtspektakel op het publiek afvuurt. Het getwinkel en geflikker doet soms denken aan een sterrenhemel, soms aan nachtelijke steden en dan weer aan kleurrijke protestborden.

Net wanneer je denkt – ‘Beste Stijn en Sara, ik wéét hoe de wereld eraan toe is, in het theater wil ik ondanks de urgentie van de klimaatverandering ook nog wat anders horen dan wat ik in de betere dag- en weekbladen lees – verandert Devillé de pen van hand en kiepert een bidon verbeelding bij de informatiestroom. Hij laat Vertongen in verschillende scènes dollen als, onder meer, een rebelse klimaatwetenschapper, een liberale premier op de plee (starend naar de fletse begroting), een stuurse geluidstechnicus en ‘het meisje met de vlechtjes’. Intussen regent het almaar harder op de scène. (Natuurlijk lees je dat goed.)

Vertongen en Devillé roepen in weinig omfloerste zinnen op tot burgerlijke ongehoorzaamheid, tot minder braaf zijn en rebellie tegenover een overheid die weinig daadkracht toont.

Devillé duwt de scènes van pure informatie via humor naar ontluistering en ontroering. Dat werkt. Toch voelt het stuk vooral als een kaakslag en had het gerust meer op verbeelding en minder op de frustrerend griezelige feiten kunnen inzetten. Gelukkig gunnen de twee het publiek alsnog een warme wolk hoop. Die hoop schuilt volgens hen in de verbeeldingskracht van elke burger.

Vertongen en Devillé zetten ferm in op hun frustraties over de de laksheid van de wereldleiders. Die woede verleidt Devillé tot het verkennen van nieuwe sounds en visuals. Ook in zijn taal komt hij rauwer en poëtischer uit de hoek dan ooit. Maar die focus op het fulmineren, houdt de aandacht bij de feiten en minder bij de verbeelding.

Desalniettemin is 9.6 Een verweer een intrigerende spiegel van deze woelige tijd én een must-see voor politici-met-chauffeur die in stevige, geblindeerde brandstofvreters door het land zoeven maar blind lijken voor wat ze voor hun land kunnen doen. Politiek theater op een bedje van beats en blinkende videokunst, heet dat.