#TAZ2025 – Huilend als wolven tonen Ika Schwander en Judith Engelen in ‘Howl Baby Howl’ dat ze tot dé podiumbeloften behoren

Geïnspireerd door onder meer hun interviews met kinderen van ouders met psychische problemen maken Ika Schwander en Judith Engelen de voorstelling Howl Baby Howl. Hun stuk raakt door het thema en intrigeert door de frisse, speelse vormgeving. Van een geslaagd huwelijk tussen theater en beeldende kunst gesproken!

Huilend als een wolf, gezeten op een opblaaspop in de vorm van een wolvin wandelt Ika Schwander geruisloos de scène op. Dit openingsbeeld beklijft en jaagt rillingen over je rug. Omdat het laat zien en horen wat de kern van dit stuk is: de pijn van kinderen die zich stil houden in een problematische thuissituatie. Schwander werkte samen met Judith Engelen aan deze productie over KOPP-kinderen. Dat zijn kinderen die opgroeien bij ouders met psychische problemen. Maar zij krijgen weinig aandacht van hulp- en zorgverleners. Nochtans hebben ze minstens evenveel aandacht nodig. Ze houden zich echter vaak bewust op de vlakte zodat ze niet uit huis gezet worden. Ze willen bij hun ouders blijven. Hoe moeilijk die ouders hen het leven soms ook maken.

Het was een opdracht van het MaPa-team uit Vlaams-Brabant aan Judith Engelen die het vuur aan de lont stak. Dit team vroeg een tijd geleden aan Engelen – die naast theatermaakster ook klinisch psycholoog is – om een voorstelling te maken over KOPP-kinderen. Vervolgens interviewden zij en Ika Schwander veel kinderen en zorgverleners.

Het intrigerende aan deze voorstelling is niet zozeer het aandoenlijke thema maar de frisse, speelse en intrigerend verrassende manier waarop dit duo de thematiek tot even sprankelend als rakend theater verwerkt.

Daaruit puurden ze een ingenieus gemonteerde voorstelling. Het openingsbeeld met de opblaaspop die een wolvin voorstelt, is een verwijzing naar een Romeinse mythe. In die mythe zoogt een wolvin de tweeling Romulus en Remus. Schwander en Engelen – beiden identiek gekleed in een eenvoudige, zachtjes glinsterende trui en broek – geven later in de voorstelling ook een speelse, didactische uitleg. Met behulp van een achtergrondscherm en video-animatie duiden ze de Romeinse mythe over de wolvin die de tweeling zoogde.

Daarnaast speelt ook een krakend, rieten mandje een cruciale rol. Engelen en Schwander plaatsen het mandje op een rond, draaiend platformpje. Terwijl de mand almaar sneller tolt, klinkt er babygehuil uit de mand. Het is een geluid en beeld dat door merg en been snijdt. Zo oogt en klinkt een kind dat zich niet veilig voelt. Omdat iedereen het beeld kan lezen: dat van een huilend kind dat aan zijn lot overgelaten wordt. En met behulp van AI en Deepfake-technologie geven ze enkele geïnterviewde kinderen zelfs het woord zonder dat deze kinderen herkend kunnen worden.

Het intrigerende aan deze voorstelling is niet zozeer – of beter: niet enkel – het aandoenlijke thema. Het is de frisse, speelse, uitgekiende en intrigerend verrassende manier waarop dit duo – bijgestaan door onder meer geluidsontwerper Manuel Groothuysen – deze thematiek tot even sprankelend als rakend theater verwerkt. Het beeld met de rieten mand, het inzetten van de blaaspoppen – in het begin én op het einde van de voorstelling – , het spelen met een eeuwenoude mythe, de ontwapenende manier – geknield op de grond – waarop Engelen een tekst brengt over hoe een kind de mensen die bij haar verslaafde ouders over de vloer kwamen herkende aan de tanden. Het bewijst niet alleen hoe deze twee maaksters het geëngageerde hart op de juiste plaats dragen.

Geruisloos laverend tussen oude verhalen, integere getuigenissen en nieuwe technologieën creëren ze een vernieuwende taal die zweeft tussen beeldende kunst, performance en theater. En precies daardoor overtuigt en ontroert dit duo.

Het toont bovenal hoe die twee met een uitzonderlijke zorg, oog voor detail  en intuïtieve originaliteit hun verbeelding loslaten op heftige thema’s én nieuwe technologieën. Binnen de speeltuin die een repetitiezaal is, ontstaat zo een voorstelling die ongezien intens is. Precies door ongezien intense, nieuwe beelden te creëren. Geruisloos laverend tussen oude verhalen, integere getuigenissen en nieuwe technologieën creëren ze een vernieuwende taal die zweeft tussen beeldende kunst, performance en theater. En precies daardoor overtuigt en ontroert dit duo. Benieuwd wat deze beloftes nog meer op en over de wereld zullen loslaten.