#TAZ023: VanThorhout is magistraal circus met een hamer van zeven kilo in de hoofdrol

Alexander Vantournhout doet in VanThorhout rustig verder met waarmee hij zijn carrière aftrapte: baanbrekende voorstellingen maken die balanceren tussen circus en dans.

Niets aan de setting – een simpele , blankhouten piste waarrond het publiek zit – wijst erop dat je een rollercoaster aan emoties en gedachten zal meemaken op amper zestig minuten. Dat is nochtans exact wat dans/circuskunstenaar Alexander Vantournhout voor de toeschouwers in petto heeft.

Vantournhout liet zich voor het eerst opmerken in 2016 met Aneckxander, een steengoede voorstelling waarin hij zijn lenige lijf maximaal inzette. Rekwisiet: een klein pianootje. Dit is een constante bij Vantournhout: hij kiest enkele rekwisieten uit die hem als dans- en circuskunstenaar uitdagen en bouwt daarrond de hele voorstelling. Een van zijn recentere succesvoorstellingen is Screws, waarin hij onder meer capriolen uithaalde met ijsschoenen en een bowlingbal.

Niets aan de setting – een simpele , blankhouten piste waarrond het publiek zit – wijst erop dat je een rollercoaster aan emoties en gedachten zal meemaken op amper zestig minuten.

Dit keer kiest hij voor een hamer van zeven kilo, bevestigd aan een staaf van anderhalve meter en een witte vlag aan een ogenschijnlijk korte mast. Waarom net die rekwisieten? Omdat Vantournhout een witte man is die zijn ogen niet in zijn zakken heeft zitten. Hij ziet hoe de wereld om hem heen verandert. Hij ziet hoe de hoofdzakelijk witte circuswereld aan vernieuwing toe is, hij ziet hoe kwetsbaarheid (eindelijk) binnen sijpelt in de ‘kunstjes doen en doorbijten’-mentaliteit.

Daarom kiest hij voor een mannelijk attribuut plus een attribuut dat sierlijk is, vrouwelijk kan zijn maar vooral de vrede symboliseert. Beide attributen liggen een halve voorstelling werkloos langs de zijlijn. Vantournhout wil niet per se kunstjes tonen. Hij zorg voor reflectieve kunstjes in de hoofden van zijn publiek.

Voorbeeld: VanThorhout – ‘Thor’ verwijst naar de Noorse dondergod Thor – start wanneer Vantournhout rustig, gekleed in een eenvoudige, gender-neutrale broekrok, op wandelt. Hij gaat in het midden van de piste staan, legt zijn hand op het hart en draait rustig om zijn as. Terwijl hij draait, voeren zijn handen een choreografie uit die je doet denken aan biddende handen, reikende handen, dragende handen, vechtende handen, … Tot de uitputting toeslaat. Dan koppelt hij het noodzakelijke aan het bloedmooie: tijdens het uithijgen, kijkt hij elke toeschouwer even in de ogen. Rustig. Minzaam. Vanuit het hart. ‘Ik zie je’. Of ook: ‘je wordt gezien’. Weinig meer dan dat heeft een mens niet nodig om zich zinvol en gelukkig te voelen.

De uitgekiende precisie en in elkaar vervloeien van alle bewegingen en de hele opbouw van deze voorstelling maakt dat de uitzonderlijke vijf sterren boven deze recensie prijken.

Dan grijpt hij de hamer. Als een krijger. Denk je. Hij laat het gevaarte over de grond slepen. Eerst traag, dan sneller. Vervolgens haakt hij slim in op de kracht en beweging die al slepend en draaiend vrijkomt. Zo danst hij een schitterend duet met de hamer. Sommige toeschouwers deinen achteruit. Anderen blijven vol vertrouwen rustig zitten. In een hamerbeweging portretteert hij elke toeschouwer.

Zo bloeit die hamerdans open tot een ‘duet’ tussen hamer en man maar evengoed tussen performer en publiek. Het is een duet dat mannelijke kracht en vrouwelijke elegantie uitstraalt, dat vertrouwen en wantrouwen toont. Wat hij met de vaandel en witte vlag doet, is van eenzelfde precisie en pracht.

Die uitgekiende precisie, het in elkaar vervloeien van alle bewegingen en de hele uitmuntende opbouw van deze voorstelling maakt dat de uitzonderlijke vijf sterren boven deze recensie prijken. Dit is werkelijk perfect. En prikkelend. En politiek zonder wijsneuzerig te zijn. En grensverleggend in al zijn minimalistische doordachtheid.