SKaGeN dolt met Godot en godoot in ‘Triomf’

SKaGeN – de spelersclub van Clara van den Broek, Mathijs F Scheepers, Valentijn Dhaenens, Korneel Hamers – viert zijn 25-jarig bestaan met Triomf, een intelligente ode aan dé absurde toneelklassieker.

Korneel Haemers lijkt te slapen. Valentijn Dhaenens kijkt rustig de zaal in. Ze dragen ietwat knullige pakjes die doen denken aan een gevangenisplunje. Misschien zijn we ook wel aanbeland in een gevangenis. Want het decor bestaat uit weinig meer dan een hoge muur waarin, helemaal bovenaan, een piepklein raampje zit. Denk je. Zo veel verwarring en twijfel zaait de openingsscène van Triomf.

SKaGeN is een collectief dat zichzelf en het publiek graag uitdaagt en verrast. Dat doen ze in deze voorstelling, geïnspireerd door Emmanuel Courcons film Un Triomphe (2021) waarin enkele Zweedse gevangenen Wachten op Godot opvoeren.

De eerste minuten vraag je je af waarnaar je in godsnaam aan het kijken bent. De acteurs spelen een bende gedetineerden tijdens hun dramaworkshop. Clara Cleymans speelt afwisselend de gevangenisdirectrice en een van de gedetineerden. Mathijs F. Scheepers speelt vooral de dramadocent. Waarom er ‘vooral’ in de vorige zin staat? Omdat de rollen allesbehalve strak verdeeld zijn. Sommige scènes worden ook een paar keer opnieuw gespeeld, telkens met een enigszins andere rolverdeling. Afhankelijk van wie nog kan staan en wie nog voldoende kan zien door een of twee blauwe ogen. Want het dollen met rollen en de stalen deur in het decor zorgt voor de nodige valse blutsen en builen. En passant wordt ook ontrafeld hoe je best doet alsof je een deur tegen je smoel krijgt.

Net wanneer je denkt: ‘Hoe lang is het nog wachten op enige vorm van verhaal?’, komt er schot in de zaak. Dat is dan ook meteen het grootste verschil met de échte Becketklassieker. Want daar is amper progressie, al leer je de personages Vladimir en Estragon wel iets beter kennen. Welke progressie maakt Triomf? Er wordt besloten om een stuk te maken dat sterk geïnspireerd is op Becketts klassieker. Die klassieker zelf spelen, zal niet lukken want er wordt geregeld herhaald dat die rechten niet verkregen werden.

Gelukkig! Want het niet hebben van de rechten schenkt SKaGeN bovenal vrijheid en extra shot adrenaline. Gaandeweg maakt het gefrons over ‘maar wat stelt dit toch allemaal voor’ plaats voor een mix van amusement en ontroering.

Als alle acteurs op elkaars schouders klauteren – de potigste onderdaan, de frêle bovenaan – en een menselijke piramide maken om door het raampje in de decorwand te loeren en – wauw! – niets zien, krijg je plots een speels beeld van een wanhopige mensheid te zien: klauteren naar elk uitzicht, zoekend naar zingeving maar niets zinnigs zien of (her)kennen.

Triomf is een kleine triomf van SKaGeN omdat de spelers de geest en de taal van klassieker ‘Wachten op Godot’ verwerken in een heerlijk speelse voorstelling

Dan breekt de dag aan waarop de gedetineerden hun eigen voorstelling mogen spelen. In de buitenwereld! De decorwand schuift open. Wat tevoorschijn komt, doet naar adem snakken. Je ziet een schemerig verlicht landschap van valse boomstronken. Die boomstronken verwijzen naar de boom waarnaast Vladimir en Estragon op Godot wachten. Maar evengoed verwijzen die stukken boom naar de staat van het klimaat en de natuur. En dan, te midden dat magische landschap, doen ze het toch, die lefgozers van SkaGeN. Ze diepen de schoonste zinnen uit Becketts klassieker op. Uitspreken mag niet. Maar ze projecteren op een klein schermpje kan wél. Onderwijl spelen Valentijn Dhaenens en Clara Cleymans de twee landlopers Vladimir en Estragon. Ze doen dat met de flair van ervaren mimespelers en bewijzen hiermee nog maar eens krakken in hun vak te zijn. Ze hebben ze de tijd uitermate goed ‘godoot’, krijgen we uiteindelijk op het projectieschermpje te lezen.

Triomf is een kleine triomf van SKaGeN omdat de spelers de geest en de taal van een klassieker verwerken in een heerlijk speelse voorstelling die eerst doet fronsen en dan doet slikken. Want je gaat naar huis met een ontwapenend portret van de speelse, proberende, tastende, te vaak falende mens op het netvlies gebrand.