NTGents ‘Antigone in de Amazone’ is een sterk statement maar, helaas, gehavend theater

Milo Rau vloog enkele jaren naar het Amazonewoud, werd er getroffen door de ellende waarin het inheemse volk zich bevindt, sloot een deal met met de activisten van de Landless Workers Movement, Movimento dos Trabalhadores Sem Terra (MST) én overtuigde de inheemse kunstenares Sara Kay om Antigone te spelen. In 2023 zag hij zijn voorstelling eindelijk in première gaan. Helaas zonder Antigone…

Net voor de hele bende dit voorjaar naar Brazilië vertrok – want daar werden een deel van de repetities en de filmopnames georganiseerd –, mocht Knack Focus een repetitie bijwonen. Wauw. De Braziliaanse actrice Sara Kay speelde Antigone. Al zingend woelde ze in de aarde waarmee ze de gesneuvelde broer van Antigone wil begraven. De setting is allesbehalve af, de regie staat allerminst al perfect op poten maar de scène is in al haar puurheid bloedmooi.

‘Veel is monsterlijk maar niets is monsterlijker dan de mens’, is een zin uit Sophocles’ tragedie Antigone (441 vr. Christus) die anno 2023 de drijfveer van de hele productie vat.

Dit indrukwekkende tafereel tijdens de repetities is er mee verantwoordelijk voor dat we de voorstelling niet voluit omarmen. Ook al wordt er sterk gespeeld door Frederico Araujo, Sara De Bosschere, Arne De Tremerie en Pablo Casella. Ook al zijn de videobeelden die in het Amazonewoud werden opgenomen rakend en stuitend. Ook al is deze voorstelling een meer dan noodzakelijk statement dat Rau met verve maakt. ‘Veel is monsterlijk maar niets is monsterlijker dan de mens’, is een zin uit Sophocles’ tragedie Antigone (441 vr. Christus) die anno 2023 de drijfveer van de hele productie vat.

Ondanks alles misten we Antigone. Kay stapte kort voor de voorstelling in première zou gaan uit de productie. Frederico Araujo speelt daarom – op een zeer verdienstelijke wijze – een dubbelrol. Hij vertolkt zowel de veroordeelde broer Polyneikes als de zus Antigone. Sara de Bosschere is een sterke Kreon en Arne De Tremerie raakt als Kreons zoon Haimoon én als zichzelf wanneer hij reflecteert over wat de reis naar Brazilië hem geleerd heeft over wit, westers en egocentrisch zijn.

Rau geeft zijn publiek een hartverscheurende inkijk in de realiteit en doet dat door de woorden van Sophocles’ tragedie te gebruiken.

Rau zet een ingenieuze constructie op en toont glashelder aan hoe de eeuwenoude tragedie helaas een illustratie is van wat momenteel in het Amazonewoud gebeurt. De tragedie is nauwelijks meer dan een aanleiding om te kunnen spreken met de activisten van de Landless Workers Movement, Movimento dos Trabalhadores Sem Terra (MST) die strijden voor het land van de boeren in het Amazonewoud. Een aanleiding om de gruweldood van een van de activisten te kunnen naspelen, want Araujo blijkt sprekend op de overleden activist te lijken. Om op bezoek te kunnen gaan bij en te praten met inheemse bewoners.

Rau geeft zijn publiek een hartverscheurende inkijk in de realiteit en doet dat door de woorden van Sophocles’ tragedie te gebruiken. En door muziek in te zetten. Pablo Casella componeert en speelt livemuziek die de warme Braziliaanse klanken verenigt met de klaagzangen van de bevolking in het Amazonewoud.

Antigone in de Amazone is een ijzersterk statement dat het publiek dwingt om niet weg te kijken van de vernietigende invloed van Westerse bedrijven op het grootste woud ter wereld. Dat is onmiskenbaar. Tegelijk is het gehavend theater. Dit stuk was sterker, nog meer rakend en betekenisvoller geweest als de vrouw uit het Amazonewoud ook daadwerkelijk op de scène had gestaan.