Eindelijk kan Martine Tanghe voluit gaan: al fluisterend en (even) roepend maakt ze van ‘Morris’ innemend muziektheater

Het Brusselse ensemble Oxalys ging dit weekend in première met Morris. Het is een kleinood waarin ex-journaalanker Martine Tanghe het verhaal vertelt dat Bart Moeyaert speciaal voor haar schreef.

VAN JOURNAALANKER NAAR VERTELSTER: EEN KLEINE STAP VOOR MARTINE TANGHE

Zondag 4 september, Het Muziekcentrum De Bijloke in Gent. Stipt om 11u start Morris en begaat Martine Tanghe haar enige misstap. Een letterlijke misstap. Popelend om te beginnen, stapt ze een seconde te snel na de muzikanten de scène op. Iemand houdt haar tegen. Ze blijft stokstil staan, wacht op de ‘go’. En daar gaat ze. Van VRT-journaalanker naar innemende vertelster. Het blijkt een kleine stap voor Tanghe.

Tanghe doet veel meer dan zich beroepen op haar dictie en genieten van de muziek. Tanghe spéélt.

Ze draagt een sober beige jurkje en dito glanzende sneakers. Stijlvolle kledij die de aandacht niet grijpt maar geleidt naar wat écht telt bij Morris: het verhaal en de intieme muziek van componist Koen Brandt. Het ensemble Oxalys- onder wie violiste Shirly Laub, bassist Koenraad Hofman, harpiste Annie Lavoisier en fluitist Toon Fret –  zit in een halve cirkel rond Tanghe. Tanghe zelf staat te midden drie lage stoeltjes waarop ze afwisselend zit.

Op een van de stoeltjes legt Tanghe een vrolijk gekleurd lappendeken, een verwijzing naar de oma van Morris. Tanghe legt het deken behoedzaam neer en klopt er zachtjes op. ‘Voilà, jij ligt hier goed.’ Dan spreekt ze de eerste zin uit: ‘Ga voor het raam staan, met je muts op en je jas aan. Kijk niet naar je voeten en kijk niet om. Stel geen vragen.’ Je kunt er als volwassen toeschouwer niets aan doen: de eerste regels luister je naar ‘ex-journaalanker Martine Tanghe’ die met een aan perfectie grenzende zorgvuldigheid haar zinnen zegt. Woord voor woord verjaagt ze de herinnering aan het journaal. Ze neemt je mee in het verhaal over de jongen Morris die tijdelijk bij zijn oma in de bergen inwoont en telkens oma’s weglopende hond Houdini moet vangen. Én ze neemt je mee in de muziek.

TE DIENSTBARE MUZIEK

De muzikanten spelen een secure compositie voor viool, harp, toetsen en fluit van Koen Brandt. Brandt is de huiscomponist van luisterboekenproducent Het Geluidshuis. Hij weet als geen ander hoe een verhaal met muziek te omhullen. Zijn muziek brengt warmte als Morris’ leven kil aanvoelt. Maar de muziek zet evengoed de karakters aan, zoals de vliegensvlugge hond Houdini of de geniepige Randy Pek. Soms neemt de muziek het verhaal over. Dat had gerust vaker mogen gebeuren. Brandt geeft zijn muziek een iets te dienstbare rol. Wanneer de muziek dan wel eens alleen en voluit spreekt, sluit Tanghe de ogen en geniet ze ongegeneerd van klanken die haar omringen

Tanghe doet met haar stem wat Moeyaert met zijn pen doet: het verhaal groter maken dan de zoektocht van een jongen naar zijn hond

Maar, Tanghe doet veel meer dan zich beroepen op haar dictie en genieten van de muziek. Ze spéélt. Niet met de flamboyante flair van een grote actrice maar met de ontroerende overgave van een minzame woordkunstenares én grootmoeder. Elke woord legt ze met doordachte intonatie, blik, trilling, volume en snelheid aan haar geboeid publiek voor. Als Morris om Houdini schreeuwt, staat Tanghe recht en schreeuwt met een kleine barst in de stem en angstogen om de hond. Als ze de geniepigerd Randy Pek beschrijft, doet ze éindelijk wat ze als journaalanker niet mocht: ze legt in haar stem alle frustratie om de geniepigerds in de politiek, onder de wereldleiders of in de wereld.

Wat het meest bijzondere is: ze laat je de tekst beleven én lezen. Ze doet met haar stem wat Moeyaert – die met Morris een sterk, poëtisch en universeel troostverhaal voor iedereen vanaf acht jaar schreef – met zijn pen klaarspeelt: ze maakt het verhaal veel groter dan de zoektocht van een jongen naar zijn hond. Dit is een verhaal over je oeverloos verloren en alleen voelen maar toch alles verzinnen om kranig overeind te blijven in het leven. Ondanks wat er gebeurt of wat er aan lelijks wordt gezegd. Door Tanghes ingenieus spelen met timing en timbre geeft ze ook suggestieve zinnen als ‘Er waren verdrietige dingen gebeurd’ of ‘Als iemand zo stil mogelijk probeert te huilen, moet je niet vragen of hij huilt’ alle tijd om bij de luisteraars te resoneren. Ze maakt van Morris innemend muziektheater.

DE BLOEMEN KWAMEN TE VROEG!

Het gevolg? Op de première kwamen de bloemen potjandorie een fractie te vroeg! Iedereen was nog ijverig tranen aan het wegknipperen toen er al – vol overgave – geapplaudisseerd en gebogen moest worden. Dat was de tweede minieme misstap op een sprankelende première die performers en publiek deed stralen. Want Morris geeft wat Moeyaert onlangs in Knack zo mooi verwoordde: ‘Warmte. Ieder mens snakt ernaar’.