‘Loos’ toont de donkere kant van een adoptie

Muzikant Samuel Vekeman vroeg aan Dimitri Leue om zijn (adoptie)verhaal in een stuk te verwerken. Daarover vertelde Leue in Knack Focus. Zijn Loos toont de donkere kant van een adoptie.

‘Wat spoken ze daar uit?’, denk je wanneer je Inge Paulussen, Clara Cleymans, Samuel Vekeman en Dimitri Leue achter het transparante achtergordijn ziet bewegen. Ze maken bewegingen alsof ze elkaar willen maar niet kunnen omhelzen. Op de scène staan enkele stoeltjes. Het soort stoeltjes dat je in wachtzalen van ziekenhuizen aantreft.

Leue schreef een tekst over vier mensen die op een kruispunt in hun leven staan. Bram en Heddy – vertolkt door Leue en Clara Cleymans – spelen een koppel dat ongewenst kinderloos is en adoptie overweeg. Vekeman en Inge Paulussen spelen broer Mathias en zus Valerie. Zij is het biologische kind van hun ouders, hij is de geadopteerde zoon. De dood van hun vader zorgt bij hem voor verwarring.

Net zoals het VRT-programma Francisco Desir veroordelen Leue en co adoptie niet roekeloos. Maar ze waarschuwen wél voor de ingrijpende gevolgen ervan

Verwarring is ook de eerste emotie die Leue door de zaal laat gieren. De vier personages wandelen naar de rand van de scène. Ze kijken voor zich en praten tegen iemand. Ze luchten hun hart. Maar je begrijpt niet meteen wie met wie praat. Dat is een bewuste zet van taalacrobaat Dimitri Leue. Hij laat je staren naar mensen die je wel hoort maar je weet nog niet precies wie ze zijn en waarover ze vertellen. Dat is exact het gevoel waarmee een pas geadopteerde naar haar/zijn nieuwe omgeving en familie staart.

Leue laat de tekst zo evolueren dat het snel duidelijk wordt wie tegen wie praat, en waarom. Via een eenvoudige ‘truc’ – het bankje op het perron waar mensen elkaar even en dan wellicht nooit meer ontmoeten – laat Leue de personages elkaar ontmoeten én prikkelen. Het resultaat: de vier spreken af om elkaar beter te leren kennen en van elkaar te leren.

Dan gebeurt iets indrukwekkend. Tot net voor de scène waarin de vier elkaar treffen, tonen vooral Paulussen en Cleymans zich intrigerende speelsters die ogenschijnlijk moeiteloos veel emotie en luchtigheid in hun spel stoppen. Vekeman komt tijdens dat eerste deel van de voorstelling zelfs wat houterig over. Tot  die ene scène dus. Daarin geeft zijn personage de speech die hij eigenlijk op de begrafenis van zijn vader had willen uitspreken. Dan laat Vekeman eindelijk de muzikant in zich los. Hij laat Mathias de speech rappen en raakt de hele zaal midscheeps. Je ziet hoe de jongvolwassen man getekend is door zijn adoptie.

Net zoals het VRT-programma Francisco Desir veroordelen Leue en co adoptie niet roekeloos. Maar ze waarschuwen wél voor de ingrijpende gevolgen ervan op de mentale gezondheid van de geadopteerde. Hoe goedbedoeld de intenties ook zijn, degene die geadopteerd wordt, wordt ontwricht. En dat leidt vaker wel dan niet tot moeilijkheden tijdens het opgroeien. Loos toont die donkere kant van een adoptie.

Loos is een iets te minimalistisch vormgegeven voorstelling die volledig drijft op de heldere taal en het sterke spel van de vier acteurs. Het is ontwapenend pretentieloos theater dat de kunst bovenal ten dienste stelt van het thema: een publiek via de ontroering doen nadenken over adoptie.