Het jonge collectief Klub Kilim stript rouwen van meligheid in ‘De abrikozenboom’

Theatermaker Ali Can Ünal wil met een stuk afscheid nemen van zijn grootvader. Met véél kartondozen, rubberen kiekens en een stel zotte geesten maakt hij een speelse, rakende voorstelling, zonder in een tranendal te verzuipen.

‘WTF?’ is de bescheiden gedachte van menig toeschouwer die de zaal betreedt… Je mag sowieso een avontuurlijke theateravond. Want De abrikozenboom is onderdeel van ‘Eigen kweek’. Dat is een samenwerking tussen verschillende cultuurcentra die jonge makers een duw in de rug geven door hen een indrukwekkende tournee langs véél cultuurcentra te bezorgen. Jonkies dagen een publiek graag uit. Ook de jonkies van Klub Kilim (‘Kilim is Turks voor ’tapijt’).

De jonge bende laat het publiek letterlijk en figuurlijk turen in het donker. Je tast naar betekenis. Daardoor veroordelen ze je exact tot wat de grootvader tijdens zijn laatste levensjaren deed

Dus kijk je fronsend tegen een muur van slordig gestapelde kartondozen. Is dit een skyline? Een magazijn? Op de rand van het podium zit een celliste Damla Aydın. Zij heet het publiek welkom en vult de ruimte vervolgens met prachtige muziek, met wortels in Turkije, het geboorteland van Ali Can Ünals grootvader.

De jonge bende laat het publiek aanvankelijk letterlijk en figuurlijk turen in het donker. Je tast naar betekenis. Ze veroordelen je zo exact tot wat de grootvader tijdens zijn laatste levensjaren onderging, toen de Alzheimer zijn brein verwoestte. Net wanneer je dit beseft, schuift de kartonmuur open. Je ziet een oudere man, vertolkt door actrice Lieselot Siddiki met een prachtige siliconen masker van een oudere man. Hij zit in een minuscuul kamertje, omgeven door de kartondozen. Hij ordent muziekcassetjes. Het simpele beeld treft midscheeps. Je ziet een man die tracht om zijn herinneringen te bewaren door ze op cassetjes – de enige bron van geluidsopname die hij nog kent, uit zijn jonge jaren – in te spreken.

De jonge bende laat het publiek aanvankelijk letterlijk en figuurlijk turen in het donker. Je tast naar betekenis. Ze veroordelen je zo exact tot wat de grootvader tijdens zijn laatste levensjaren onderging.

Voilà, de kracht van Klub Kilim: hun avontuurlijke verbeelding met zwier inzetten om een overleden grootvader te herdenken zonder in meligheid te verzuipen. Gaandeweg de wand met kartondozen sneuvelt, krijgen we in schots en scheef gemonteerde fragmenten – in een kartonnen televisie, bijvoorbeeld – het leven van de man te zien. Als werknemer van een fastfoodbedrijf, bijvoorbeeld. Dat verklaart de ‘luster’ met naakte kippen boven de scène.

Voilà, de kracht van Klub Kilim: hun avontuurlijke verbeelding met zwier inzetten om een overleden grootvader te herdenken zonder in meligheid te verzuipen.

Een paar keer – en telkens wanneer je als toeschouwer iets te veel moet tasten naar betekenis – loopt Can Ünal naar voren om toelichting te geven: ‘‘Waar blijft die abrikozenboom nu?’, zie ik jullie denken?’ Die abrikozenboom – een miniversie ervan – komt weldegelijk tevoorschijn. Op het einde van de voorstelling, tevens het einde van grootvaders leven. En het begin van een kleurrijke transformatie van het kartonlandschap in een tapijtenlandschap.

Gezegend met een aversie tegen meligheid maken Can Ünal en zijn collega’s een pakkend portret van een mens met dementie.

De Abrikozenboom is een verraderlijke en verdraaid goed in mekaar geknutselde, genaaide, geknipte en geplakte voorstelling. Gezegend met een aversie tegen meligheid maken Can Ünal en zijn collega’s een pakkend portret van een mens met dementie. Dementie verbeelden zij hier treffend als dolen door een woud vol archiefdozen die almaar leger lijken.

Iets meer aandacht voor de  tekst en de vertaling van de liederen was welkom. Maar de verbeelding, veel humor, gestoei met karton, pruiken én muziek primeren. Dat alles resulteert in een poëtisch, glashelder en integer eerbetoon aan een grootvader die niet meer is maar voortleeft in de avontuurlijke verbeelding en vertelpassie van zijn zoon. Wordt vervolgd.