De sprakeloos makende stilte van 22 maart 2016: dat is de hoofdrolspeler in ‘RED’ van NTGent

Luk Perceval sluit zijn trilogie over de trauma’s van België af met een verstild en rokerig RED – The Sorrows of Belgium III: Holy War bij NTGent.

Ineens herken je ‘de man met het hoedje’ op de beeldschermen die lukraak boven het podium en de zaal. De schermen hangen tussen de brokstukken boven de rokerige scène die oogt zoals de luchthaven in Zaventem vlak na de aanslagen oogde: rokerig, schemerig, met hier een stoel, daar een bankje en voorts kapot gebombardeerd meubilair.

De snookertafel die in BLACK (over het koloniale verleden van België), het eerste deel van de trilogie, het door lianen omgeven centrum van de scène vormde en in het tweede deel, YELLOW (over de collaboratie tijdens WOII), een podium was van waarop met vlaggen en wimpels gezwaaid werd, ligt er nu verweerd bij. Die tafel is niet de enige link tussen de drie stukken. Ook in de verhaallijnen duiken flarden op uit de vorige stukken.

Perceval poot negen performers op de scène, plus muzikant Sam Gysel die het spel met pittige drum en zalvende piano stut. Acht spelers cirkelen omheen de Franse topacteur Farid Bouzenad, die pront vooraan zit. Hij vertolkt – ingetogen en ijzersterk – een vader van een van de mogelijke daders van de aanslagen in Brussel. We belanden tijdens de aanvang van de voorstelling in wat een koortsachtige ondervragingsscène moet zijn. Hier moet het theater echter de duimen leggen tegenover de realiteit. De scène is te opgefokt gespeeld en de geloofwaardigheid ervan wankelt. Pas wanneer de bom valt en Perceval zijn performers in zichzef laat keren, bloeit RED open.

Terwijl de videobeelden op de schermen ons steeds meer – via een camera die langs de huizenrijen in Brussel glijdt – naar de momenten na de aanslagen in het metrostation in Maalbeek loodsen en de luchthaven in Zaventem – het moet gezegd dat de keuze van de videobeelden uiterst respectvol en sereen is en slechts de doodse stilte na de gruwel toont -, graven de performers almaar dieper in zichzelf en spuwen twijfels over moederschap, zelfkennis, zwart-zijn, moslim-zijn, Oekraïens zijn,… uit.

Tot de onheilspellende stilte na een aanslag het overneemt en enkel nog sprakeloosheid te horen en te zien is. Dan raakt RED en word je terug gekatapulteerd naar die dag en het moment waarop je vernam welk drama zich op die zonovergoten lentedag afspeelde. RED toont hoe alle frustraties in dit land en zijn bewoners zich ophoopten tot een explosieve cocktail met desastreuze gevolgen.

Het stuk kent, door de keuze voor losse verhaallijnen van performers die je nooit écht leert kennen – net passanten – omheen de ondervraging van de vader, een aarzelende start en overtuigt niet altijd even sterk. Maar het stuk illustreert het drama van 22 maart 2016 gelukkig niet, het zwaait ook niet met een betweterig vingertje. Het toont hoe we in de 21^ste eeuw zo met onze eigen frustraties in de weer zijn dat we te weinig oog hebben voor de collectieve en maatschappelijke gevolgen van dat individualisme. Een inzicht waarmee je stil en sprakeloos de schouwburg verlaat…