Na alle Bach wilde Anne Teresa de Keersmaeker iets maken met popmuziek

In de Rosas-productie Exit Above laat Anne Teresa De Keersmaeker Meskerem Mees zingen én dansen.

Op de homepage van De Keersmaekers gezelschap Rosas prijkt het bovenstaande beeld uit Exit Above. Boven de dansers, onder wie Meskerem Mees, bolt een transparant plastic zeil. Net een golf. Het blauwe licht, de ernstige gezichten: het heeft tegelijk iets betoverends en onheilspellends. Niet toevallig luidt de ondertitel van het stuk After the Tempest. ‘Een verwijzing naar Shakespeare’, legt De Keersmaeker uit. ‘Zijn Tempest begint met een storm. De magiër Prospero bevraagt er de relatie tussen de natuur en de westerse mens die alles wil onderwerpen. In Exit Above zitten, onder meer in de lyrics van Meskerem, verwijzingen naar The Tempest. Omdat we vandaag vele stormen doorstaan.’

‘Haast iedere keer als ik een voorstelling van haar zie, blijf ik verbluft achter. Er staat altijd iets op het spel’, schrijft KVS-directeur Michael De Cock over jou in zijn boek Alleen verbeelding kan ons redden. Die vele stormen, dat is wat er in Exit Above op het spel staat?

Anne Teresa De Keersmaeker: (denkt lang na) In zijn gedicht Burnt Norton schreef T.S. Eliot ‘At the still point of the turning world. Neither flesh nor fleshless; Neither from nor towards; at the still point, there the dance is’. De mensheid bevindt zich op zo’n ‘still point’, meer bepaald: een sleutelmoment in onze relatie tot de planeet. Kijk naar de covidpandemie, de oorlogen, de oliecrisis, de toestand van de natuur. We beleven wat historicus Eric Hobsbawm The Age of Extremes noemde. We zitten in een spiraal die zich sluit. Het goede aan een spiraal: er is geen eindpunt, wél een keerpunt. Ik haat doemdenken. Hope is vandaag a moral duty. Wat is de rol van de podiumkunsten daarin? Tijd en ruimte delen waarin we kunnen nadenken, terugkijken naar het verleden, ons een andere toekomst voorstellen, feesten, rouwen, troost vinden in de schoonheid. Dat staat in Exit Above op het spel. Misschien.

Dit keer grijp je niet naar Bach.

De Keersmaeker:Na de vele voorstellingen met Bachs muziek wilde ik iets maken met pop. Ik heb al gewerkt met muziek van Brian Eno, The Beatles en John Coltrane. In mijn zoektocht naar de muzikale basis van Exit Above greep ik naar de wortels van de popmuziek. De blues is er een van. Meer specifiek: Walking Blues van de legendarische Robert Johnson.

Hoe ben je voor deze voorstelling bij Jean-Marie Aerts, Meskerem Mees en Carlos Garbin beland?

De Keersmaeker: Op een dag was ik mijn vinylplaten aan het sorteren. Ik vond 1 (1996) van JMX, een plaat van Jean-Marie, compagnon de route van Arno en TC Matic-gitarist. Er viel een briefje uit de hoes: ‘Interesseert dit jou als dansmuziek?’ Er stond een telefoonnummer bij. Ik belde het en Jean-Marie nam op. Zo is de samenwerking begonnen. Maar ik wilde ook een stem. Meskerems werk vind ik uitzonderlijk mooi en authentiek. Dus belde ik haar. Met haar samenwerken is ongelooflijk inspirerend. Haar blik, haar guts, hoe ze meedanst! Tot slot kwam ex-Rosasdanser en bluesgitarist Carlos Garbin erbij. Die drie maken de soundtrack. Het is lang geleden dat Rosas iets maakte met nieuwe muziek.

Welke muziek maken zij?

De Keersmaeker:Meskerem componeerde, met Carlos en Jean-Marie, adaptaties van walking songs. Zoals I Walk the Line van Johnny Cash of Lou Reeds Walk on the Wild Side. Waarom walking songs? Dat hangt samen met het andere vertrekpunt: my walking is my dancing. Wandelen is een van de basisbewegingen van de mens. Wie wandelt, voelt zijn gedachtegang veranderen. En wandelen is het startpunt van dans. Het is voetenwerk. Dat voetenwerk is de basis van traditionele dans, streetdance en het is vaak de motor van mijn werk.

In 2019 loodste je het publiek tijdens Somnia door het park van Gaasbeek. Blijven wij dit keer zitten?

De Keersmaeker:Ja. Al sluit ik een locatieversie in de toekomst niet uit.

Hoe zie je de toekomst van Rosas?

De Keersmaeker:De paden bewandelen die we al veertig jaar verkennen: in theaters, in musea, in de publieke ruimte. En ik wil de overdracht naar een nieuwe generatie dansers en choreografen mogelijk maken. Die uitdaging is groot. Voor de podiumkunsten zijn dit zeer moeilijke tijden. Maar misschien ook tijden van grote mogelijkheden. De covidpandemie heeft het landschap grondig veranderd. Veel organisaties zitten in een overlevingsmodus. Tegelijkertijd voel je een grote nood om samen te komen. Ik zoek altijd naar gevaarlijke plekken. Om het met een woord uit de zopas gelanceerde Vlaamse canon te zeggen: de goesting om de uitdagingen aan te gaan, is groot.