Michiel Vandevelde over ‘The Rise’: ‘De wil om elkaar begrijpen, is het begin van een nieuwe wereld’

Choreograaf Michiel Vandevelde en componist Eva Reiter maken samen The Rise, een dansopera met een dove hoofdrolspeler en verrassende nieuwe instrumenten.

Michiel Vandevelde is een geëngageerd persoon. Hij volgde een dansopleiding aan Parts, is programmator podiumkunsten in De Singel en maakt nu een opera over de nood aan een nieuwe wereld.

Zou je niet beter in de politiek gaan als je een nieuwe wereld wil creëren?

Michiel Vandevelde: (glimlacht) In de huidige politieke praktijk ligt de focus op het dagelijkse, de kortetermijnvisie en de oppervlakkigheid. Diepgang vind je in de kunst. Ik geloof in de kracht van kunst. Deze opera ontstond vanuit mijn fascinatie voor Bertolt Brechts opera Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny. Daarin wordt een nieuwe stad gesticht en protesteert op het einde iedereen tegen elkaar. Wij maken iets positiefs. We vertrokken vanuit Averno, een gedichtenbundel van de Amerikaanse Nobelprijswinnares Louise Glück. Averno is de naam van een kratermeer in Zuid-Italië. De Romeinen zagen het als de toegang tot de onderwereld.

In jullie wereld is de ceremoniemeester doof. Waarom?

Vandevelde: Horende en dove mensen ervaren de wereld op een andere manier. Met de voorstelling onderzoeken we wie toegang heeft tot een gemeenschap, en hoe. Daarom is de dove acteur en kunstenaar Ruben Grandits de perfecte ceremoniemeester. We vertaalden Glücks gedicht naar gebarentaal. Die gebaren vormen de basis van de partituur: Ruben gebaart een zin. Die zin kan je lezen op de boventiteling. De muzikant die achter Ruben staat, herhaalt de gebaren op een houten plaat, en zo ontstaat muziek. Eva ontwierp ook nieuwe instrumenten. Zoals een ‘fluitboom’, een boom van buizen waarop je kan fluiten, en een ‘octotuba’, een tuba met uitsteeksels als een octopus.

In Averno schrijft Glück: ‘Aan de ene kant, wandelt de ziel. Aan de andere kant, leven mensen in angst. Daartussenin, de put der verdwijning.’ Bouw je een wereld waarin we even kunnen verdwijnen?

Vandevelde: Als het goed is, is The Rise als een meditatie. Je ziet gebaren van Ruben, de dansers én de muzikanten. Je hoort geluiden. Je leest poëtische zinnen. We verleiden je om een wereld te ontdekken die niet meteen toegankelijk lijkt. De wil om elkaar te proberen begrijpen, is het begin van een nieuwe wereld.