Het sneeuwt stilte na de storm in ‘Sneeuw’ van NTGent

Luk Perceval ensceneert in Sneeuw de gelijknamige roman van Orhan Pamuk. In dat boek keert de dichter Ka terug naar zijn geboorteland Turkije en maakt de staat van het land op. Perceval plaatst helende stilte en liefde tegenover alle politieke en maatschappelijke ellende.

Besmet de naargeestige sfeer waarin een huis gevangen zit de voorstellingen die op dat moment in het huis gemaakt worden? We durven niets te beweren. Maar we stellen vast dat de creaties die in dit stadstheater-in-crisis gepresenteerd worden een moedeloosheid uitstralen, zelfs al doen de acteurs wanhopig hard hun best. Ook een meester als Luk Perceval ontsnapt niet helemaal aan de neerslag der NTGent-naargeestigheid. Al formuleert hij daar met zijn bewerking van Orhan Pamuks roman Sneeuw (2002) wél een knap vormgegeven en ingetogen antwoord op.

Wanneer je de zaal binnenkomt, zie je een kale scène. Er staan enkele stoelen verspreid over de scène. Over de ganse scène hangen meterslange, rechthoekige stukken stof, elke strook in een andere kleur. Alle kleuren van de regenboog zijn vertegenwoordigd. Het zijn banners zonder opdruk, vlaggen zonder stempel die samen de kracht en schoonheid van veelkleurigheid en veelstemmigheid lijken te symboliseren. Evengoed is het een elegante manier om de talloze hoekjes en kantjes in een middelgrote stad als Kars – waar het verhaal zich afspeelt – voor te stellen. Een sneeuwwitte strook stof hangt centraal. Er zitten duidelijk kreuken in. Die strook wordt af en toe geprangd tussen twee verlangende lijven.

Ziedaar het uitgangspunt en het kernthema van Percevals bewerking. Hij focust op datgene wat mensen verbindt: de liefde. Percevals regie is als het ware een antwoord op de vragen waar het hoofdpersonage, de dichter Ka, in het verhaal mee worstelt. Ka keert na jaren van ballingschap in Duitsland terug naar zijn geboortestad Kars. Hij wil de sociaalpolitieke toestand van de stad onderzoeken maar meer nog wil hij zijn geliefde Ipek opnieuw ontmoeten. Perceval voert niet Ka op maar de auteur die over Ka schreef. Hij herbeleeft de reis die Ka ooit maakte. Die rol wordt majestueus ingevuld door een grootmeester uit de Nederlandse theatersector: Pierre Bokma. Hij brengt de innerlijke twijfels, de gutsende, hete verlangens en de maatschappelijke bekommernissen met een intrigerende waardigheid. De emotie valt amper af te lezen van zijn gelaat of lichaam. Het is in zijn secure tekstzegging en in de stiltes dat hij alle passie, frustratie en weerloosheid laat zinderen. Hij beweegt rustig door het ‘strokenlandschap’ en slalomt tussen de stoelen waarop zijn medespelers zitten, onder wie Frank Focketyn en een opmerkelijk klein maar ijzersterk spelende Els Dottermans (als Ipek). De spelers die niet aan het woord zijn, kijken rustig voor zich uit of naar de grond. Alsof ze in gedachten verzonken zijn. Dat oogt mooi maar soms ook ongemakkelijk en stroef.

Stil verlangen naar liefde en naar vreedzamere tijden verbindt alle personages. Die verbinding maakt Perceval voelbaar dankzij de inbreng van Melike Tarhan, een Gentse zangeres van Turkse origine. Haar zang neemt het over wanneer de stemmen stokken. Met haar warme, romige stem zingt ze melancholische klaag-, gebeds-, liefdes- en protestliederen waarin ze zowel de pijn, de zorgen als de liefde van de personages vat. En van ons. Al kijkend naar de scène zie je het antwoord van Perceval op wat er vandaag in de wereld gebeurt: ga zitten, kijk en luister naar de veelkleurigheid en veelstemmigheid en voel je opnieuw verbonden. En ja, dat kan ook als een boodschap aan NTGent gelden.

Smaakmaker:

Els Van Steenberghe