Het leven vieren met Mozart? Alain Platel doet een ongemakkelijk mooie poging in ‘Requiem pour L.’

Alain Platel bewerkt, samen met componist Fabrizio Cassol, het onafgewerkte Requiem van Wolfgang Amadeus Mozart tot een bevreemdend warme treurzang. Met dank aan veertien uitbundig zingende en dansende muzikanten.

Het doek gaat op, een accordeon doet een fladderende vogel na en je ziet een wereldstad bij nacht. Een zachtgele spot strooit ‘zonlicht’ over de zwarte wolkenkrabbers. Op enkele wolkenkrabbers liggen witte keien. Hoe feller het licht schijnt, hoe meer je beseft dat de ‘wolkenkrabbers’ kisten zijn. Het zijn zwarte, strakke doodskisten.

Alain Platel maakt van de hele speelvloer een stad van herinneringen. Aan dierbaren ook, want de Gentse regisseur en artistiek leider van Les Ballets C de la B moest de afgelopen jaren te vaak afscheid nemen van geliefden. Dus greep hij, samen met kompaan en componist Fabrizio Cassol, naar een van de mooiste requiems ooit geschreven, het onafgewerkte Requiem (1791) van Wolfgang Amadeus Mozart. Een overgave aan de troostende schoonheid van de treurzang is het geworden, na de even uitbundige als ontroerende dansvoorstellingen vsprs (2006), pitié (2008) en Coup fatal (2014).

Wie vreest dat de twee het publiek wil doen verzuipen in de goedkope tranen: think again! In de ogen én de voorstellingen van Alain Platel schuilt de melancholie van een bewogen leven én de sprankel van een ondeugende ziel. Ook in dit Requiem pour L. laat die speelsheid zich horen én zien.

Cassol vertimmerde Mozarts werkstuk tot een vibrerende compositie waarin vroeger en nu, westen en oosten elkaar innig omarmen. De compositie wordt live uitgevoerd door veertien, voornamelijk Afrikaanse, muzikanten die de ziel uit hun lijf zingen, dansen én lachen. Je hoofd verstaat geen woord van de teksten in het Latijn, Lingala en Swahili, je hart begrijpt het helemaal.

Enkele van de muzikanten werkten ook mee aan PlatelsCoup fatal, een Afrikaanse ode aan westers barokrepertoire. Net als toen spat het leven nu, paradoxaal genoeg, van de scène.

De veertienkoppige bende wapent zich met kleurrijke hemden onder zwarte, strakke pakken (mét glanzende accenten), zwarte laarzen (klaar om de doden te begraven), witte zakdoeken, duimpiano’s en de warme, expressievolle zangstemmen van sopraan Nobulumko Mngxekeza, bariton Owen Metsileng en contratenor Rodrigo Ferreira.

Nog een blikvanger is het scherm, waarop je een vrouw ziet sterven. U leest dit goed. Platel liet een camera bevestigen aan het sterfbed van een vrouw die graag aan het project wilde meewerken. Tijdens de anderhalf uur durende voorstelling kijk je naar het laatste, serene anderhalf uur van haar leven.

Het moment waarop de dood het wint van het leven – nadat de accordeon op huiveringwekkend schone wijze de laatste zuchten ‘speelt’ – wordt alles stil. Alle veertien paar performersogen staren naar het scherm, net als alle toeschouwersogen. ‘Dit redt Platel niet’, vreesden we. ‘Hier wordt zijn kistenstad een te diep tranendal.’ Wat zaten we er weer lekker naast…

Samen met zijn musicerende maten slaagt Platel er feilloos in om dat moment in alle stilte te eren én tegelijkertijd het leven te vieren. Hij laat zijn muzikanten vanuit de stilte een eerbetoon opbouwen. Ze springen op en van de ‘kisten’, ze grijpen elkaars hand, kijken in elkaars ogen tot ze lachen, zwaaien met hun zakdoeken en sluipen tussen de kisten met opgeheven armen, alsof ze die willen dragen.

Onder die choreografie van doeken, handen en blikken voel je hoe Platel worstelt om dit requiem niet op te leuken en toch het leven te vieren, in het aanschijn van de dood. Het lukt hem. Net. Want er vallen ongemakkelijke gaten tussen sommige scènes. Soms gaat het er stroef aan toe. Maar is dat niet bij elk afscheidsritueel zo? Het sterven voltrekt zich anderhalf uur lang. Het leven ook. Dat erkent en viert Requiem pour L. op een even ongemakkelijke als onvergetelijk mooie manier.

Smaakmaker:

video1.0https://i.ytimg.com/vi/_LiWA78yWp8/hqdefault.jpg