Het jaar van Xander De Rycke: ‘Niemand krijgt het gezegd, maar er zit een plan achter Olga Leyers’

Comedian Xander De Rycke begon met tweets en eindigde met een nieuw genre, de mediaconference. Ook zijn volgende show, Quarter-Life Crisis, staat in de steigers: ‘Vorige zomer dacht ik: waarom doe ik het nog?’

Het jaar van Xander De Rycke? Googel de man en de Twitterrelletjes buitelen over elkaar. Met Lesley-Ann Poppe, omdat hij bij een Instagramfoto van haar en haar jongere vriend postte dat het ‘altijd belangrijk is om tijd door te brengen met uw zoontje’. Met K3, omdat hij een still uit een aflevering van Wij zijn K3 postte met de mededeling dat ‘hij ooit zo wel eens een porno heeft zien starten.’ En met Jeroom, die in een interview liet vallen dat ‘iemand uit het komische genre’ regelmatig kritiek spuit op De slimste mens ter wereld.

Deelnemers van twijfelachtige bekendheid, platte en seksistische humor en het overduidelijk pushen van het in huis talent.

— Xander De Rycke (@xanderycke) 2 november 2016

De Rycke voelde zich aangesproken en reageerde met een vlammende blogpost. ‘Jij beweert dat uw grappen niet voorbereid zijn maar ter plekke verzonnen? Ik hoop het’, brieste hij. ‘Want als dat uw voorbereid werk zou zijn, is het schandalig.’

Maar er is ook dat andere jaar van Xander De Rycke. Op zijn 28ste mocht hij de vijfde verjaardag vieren van zijn Mosselen om half twee, de populairste podcast in dit land. Er kwam dit jaar zelfs een strip uit rond de online radioshow, Nacht van de struisvogel. Bijna tussen de bedrijven door trok hij met drie zaalshows de hort op: de laatste voorstellingen van zijn best of Tien jaar bezig, twee uur grappig , zijn nieuwe zaalshow Quarter-Life Crisis én zijn mediaconference Houdt het voor bekeken.

De laatste voorstelling staat vanaf 6 december integraal, en gratis, op YouTube en is ook te bekijken via onze site. Te gevaarlijk om uit te brengen of uit te zenden, klink het in de trailer. ‘We hebben het niet eens overwogen’, lacht De Rycke. ‘Ik wil mijn eigen baas zijn, ik wil geen tv-bons boven mijn hoofd die er stukken uit knipt. Ik weet waar mijn fans zijn en die zitten online. En de dvd-markt is ingestort, dat ook. (lacht)‘

En zeggen dat alles begon met een van de meest bekende stemmen, letterlijk dan, uit de traditionele media: VRT-radionieuwslezer Kevin Major.

XANDER DE RYCKE: ‘Kevin is de bezieler van Cutting Edge (cultuurblog, nvdr.), dat elk jaar een awardshow organiseert. Goed, zei ik, maar dan wil ik wel een Ricky Gervaiske doen, een stevige openingsmonoloog aan het begin van de show. Zo’n avond is anders toch alleen maar pluimen op de hoed van BV’s en die krijgen al stoef genoeg.’

‘Ik ben veel bezig met film en tv. Ik kijk er vaak naar en ik tweet er veel over. Net daarom wilde ik ook die show maken: ik wil niet de zoveelste trol zijn. De dingen waarover ik op Twitter boel maak met anonieme ei-avatars, leveren op het podium een lach op.

De basis van jouw show is duidelijk: de oneliner.

DE RYCKE: Die verzamelen was de eerste stap. Lange tijd was Houdt het voor bekeken gewoon een document met oneliners op mijn bureaublad dat elke dag groter werd. Ik ben gestopt op 24 bladzijden. Uiteindelijk is het resultaat wel meer dan ik die tweets voorlees. Het is nog altijd gebaseerd op snelle punchlines, maar af en toe zit er ook al eens een rant, een overpeinzing of een slecht photoshopken tussen.

‘Normaal schrijf ik nooit materiaal uit. Nu wel, al was het maar om de bezoekerscijfers van Vlaamse films te onthouden. Maar ik had dus geen idee hoe lang het zou duren om die 24 bladzijden te spelen. De eerste keer dat ik in The Joker (Antwerps comedycafé, nvdr) speelde, had ik meer dan twee uur. En het werkte als een motherfucker. Da’s door al mijn vrienden die er zaten, dacht ik toen. Maar toen gooide ik negen bladzijden weg, speelde ik in Geel en werkte het nog steeds. Daar kwam dan ook nog eens de buzz op het internet bij. Als het zo groeit, overweeg ik om enkel mediaconferencier te worden en de zelfstandige zaalshows in de vriezer te steken.’

Misschien sluit je show aan bij wat veel mensen denken, maar niet durven te zeggen.

DE RYCKE: ‘Ik denk het. Er zijn meer heilige huisjes in het medialandschap dan in de politiek. Net daarom is mediakritiek zo hard nodig.’

‘Het heiligste huisje is De slimste mens ter wereld. De kwaliteit van de grappen daalt met de aflevering, maar niemand merkt dat op, of durft het niet te zeggen. Niemand krijgt in dit land over zijn lippen dat er een plan zit achter Olga Leyers en dat ze Gilles Van Bouwel overal inrammen om toch maar een nieuwe BV te creëren.’

‘Hetzelfde met Tegen de sterren op. Van alle mensen die ik ooit sprak over dat programma, heeft er nooit iemand gezegd dat het goed geschreven. Tegelijk durft niemand ronduit te zeggen dat die sketches slecht zijn.

‘Bij VTM was het echt een uitdaging om niet te vervallen in een pure rant. Toen dat logo op het scherm verscheen, voelde je dat de zaal zich schrap zette. ‘En nu gaan we ervoor’, dat gevoel. Het is heel leuk om te zien dat ik vandaag applaus krijg voor grappen die me vroeger enkel haatberichten opleverde. Ooit was ik kwaad op Tegen de sterren op en kreeg ik drie dagen bagger in mijn mailbox. Nu vergelijk ik het programma met een terroristische aanslag en krijg ik applaus.’

‘Ik ben niet de lat waarover humor moet springen om goed te zijn, verre van, maar het is jammer om te zien welke programma’s veel kijkers halen. Zenders houden hun niveau bewust laag om een zo ruim mogelijke doelgroep aan te spreken. Het gros van de Vlaamse televisiezenders denkt bij alles wat ze maken: ‘Wat moet de bomma daarvan denken?’

Zou je dat ook zeggen mocht je zélf programmamaker of schermgezicht zijn?

DE RYCKE: ‘Ja, al moet ik toegeven dat ik lang over die vraag heb nagedacht. Maar ik lach met Mag ik u kussen en de film van FC De Kampioenen, waar ik allebei inzat. Ik heb het overWat als?, terwijl mijn goede vriend Seppe (collega-komiek Seppe Toremans, nvdr.) dat mee heeft geschreven. Voor een goede grap kan ik die loyaliteit opzijzetten. Na tien jaar bezig te zijn met nauwelijks media-aandacht weet ik dat ik de media niet nodig heb om mijn zalen vol te krijgen.’

Je lacht ook met De ideale wereld, het programma waar je twee seizoenen aan meewerkte.

DE RYCKE: ‘Ik wilde er geen haatparade van maken. Ik zeg ook wat ik wél goed vond dit jaar. Een beetje als De ideale wereld zelf: hoe leuk of goed die mannen ook iets vinden, ze zullen er niet voor terugdeinzen om ermee te lachen.’

‘Ik heb er veel geleerd, want als comedian begin je in de redactie van een humoristisch programma van nul. Je weet wat grappig is, maar niet wat grappig is op tv. Op vlak van televisie ben ik niemand, ook al doe ik al tien jaar comedy.’

Toch vragen we het: wat ontbreekt er in het Vlaamse televisielandschap?

DE RYCKE: ‘Een kritisch, satirisch actuaprogramma. Niet iets als De ideale wereld, maar meer à la Last Week Tonight. Onze eigen Daily Show, het mag zelfs eenWeekly zijn.’

‘Canvas en Vier zouden het durven, maar dan kijkt er niemand naar. Om veel kijkers te lokken, moet je het op één of VTM zetten, maar daar zal het nooit scherp of edgy worden. Vanaf dat je als programmamaker iets als de pietenkwestie belicht of kritisch bent voor een bepaalde politieke partij, verbrand je veel bruggen.’

‘Pas dacht ik dat het zover was. Het persbericht van Geert Hoste maakt het land beter las als de synopsis van een Vlaamse Last Week Tonight. Uiteindelijk bleek het toch weer een compilatie van zijn oude zaalshows te zijn en Dana Winner die haar mening geeft over de actualiteit.’

Ondertussen toert De Rycke met Quarter-Life Crisis het land rond. De show kreeg het soort trailer mee dat we niet gewend zijn van een comedyvoorstelling, laat staan van De Rycke. Geen aaneenschakeling van sterke grappen en hier en daar een bulderlach, maar een twijfelende man die in slow motion zijn lichtplan bij elkaar scharrelt op de muziek van Puggy.

DE RYCKE: ‘Die klassieke moppentrailer is de realiteit niet, dat is de realiteit voor het publiek. Voor hen duurt die voorstelling twee uur, voor mij een dag. Soms is die goed, soms is die slecht. En opeens sta je op drie maanden voor de première in de kleedkamer achter je papieren, na te denken over wat nog beter kan.’

‘Voor mijn vorige shows vertrok ik vanuit mijn frustraties, voor Quarter-Life Crisis zijn dat mijn angsten en onzekerheden. Mijn toekomst, die van de rest van de mensheid, of ik al dan niet kinderen wil.

Klinkt alsof Xander De Rycke zelf een quarter-lifecrisis had.

DE RYCKE: ‘Ik ben niet tevreden van 2016. Algemeen was het natuurlijk een rotjaar, maar ook persoonlijk was het een jaar van gigateleurstelling. De routine begon er wat in te sluipen, de frustratie ook. Ik was tien jaar bezig, vierde de vijfde verjaardag van mijn podcast en werd nog steeds doodgenegeerd door de pers.’

‘In de zomer ben ik een maand met alles gestopt: met mijn podcast, met mijn comedy, met buitenkomen. (lacht) Uiteindelijk hielpen de fijne reacties van fans mij naar boven, met de goede ontvangst van Houdt het voor bekeken als nieuw hoogtepunt. Hij zat eraan te komen, die quarter-lifecrisis, maar de mensheid heeft mij gered.’

Wie conferences maakt, ontsnapt niet aan eindejaarsvragen. Jouw beste tv-programma?

DE RYCKE: In het buitenland is dat Westworld. Goed verhaal, goede muziek en iedereen acteert zich daar te pletter. Bij ons Kroost, vooral die aflevering met Rocco Granata, of is dat nog 2015?(de reeks werd utigezonden in het najaar van 2016, nvdr) Ik verwar het altijd met Het huis, Alleen Elvis blijft bestaan en al die andere babbelprogramma’s. En ik vind ze allemaal goed.’

De beste film?

DE RYCKE: ‘Deadpool vond ik geweldig. In Vlaanderen stak er geen enkele film bovenuit.’

Het bekwaamste tv-figuur?

DE RYCKE: ‘John Oliver en Kamiel De Bruyne, de bedenker van Sorry voor alles. Ik weet hoeveel tijd en moeite hij erin heeft gestoken.’

De beste acteur of actrice?

DE RYCKE:(twijfelt lang) ‘Rik Verheye, wijlen Jay Vleugels uit Callboys. Als je een typetje kan neerzetten dat zo herkenbaar en vlot imiteerbaar is, da’s gewoon straf.’

De volgende dag krijg ik twee sms’jes van Xander. Een met de buitenlandse acteur die hij nog moest vinden (Jeffrey Tambor voor Transparent) en een nieuwe keuze voor binnenlandse acteur, éminence grise Frank Aendenboom, bekend van onder andere Lili en Marleen. ‘Voor Crimiclowns en Pippa. Twee films die ik nog niet gezien heb en waarvan ik niet weet of ze goed zijn. Maar het zijn waarschijnlijk zijn laatste twee rollen en hij verdient meer aandacht voor zijn uittrede in het acteren.’

En ook dat was het 2016 van Xander De Rycke.