Een open brief van jonge artiesten: ‘Gratis werken? Wij moeten ook pensioensparen’

Jonge dansers schrijven in een open brief dat ze niet langer gratis aan de slag willen gaan, enkel voor de reclame. ‘Ongeveer drie dagen werk, vergoed met wat kledij, wie zou daar gelukkig mee zijn? Dansers blijkbaar.’

Ik kreeg pas een aanbieding binnen van sportgigant Decathlon. De keten was op zoek naar twee dansdocenten om een verkoopstrategie te testen. Die ‘mochten’ een choreografie maken en die aanleren aan hun leerlingen. Daar zouden dan filmpjes van gemaakt worden, die Decathlon zou testen in de winkel. Vergoeding: 0 euro, inclusief loze excuses en vage beloftes dat er misschien wel een vergoeding zou komen als de campagne zou werken. De dansers mochten de kledij houden.

De meer ervaren rotten in het vak weten dat bij aanbiedingen als die van Decathlon er nooit boter bij de vis komt. Ondertussen kan de keten in kwestie heel wat verdienen aan hun geteste verkoopstrategie, terwijl ze de kosten van jouw arbeid niet eens zouden opmerken in de boekhouding.

Het werd an offer I unkindly refused. Het enige dat me nog meer verbaasde dan het aanbod zelf, was dat enkele collega’s er nog op wilden ingaan ook.

Op die manier zullen dit soort aanbiedingen niet verdwijnen, en dat terwijl dansers ook moeten pensioensparen en huur betalen. Die dingen des levens zijn voor mensen in onze sector helaas vaak geen vanzelfsprekendheid zijn. Bijgevolg zitten veel dansers onder de armoedegrens, terwijl ze wel degelijk elke dag werken.

Ik heb er genoeg van dat collega’s de waarde van ons vak naar beneden halen door onvergoed te werken. Zo zuigen ze de danssector leeg, waarin de lonen al niet om over naar huis te schrijven zijn, en wordt hun werk een nutteloze investering in bedrijven die overduidelijk voldoende inkomsten hebben om ons wel de correcte dagprijs te betalen.

Ik ga al een tijd niet meer in op aanbiedingen om gratis te werken, omdat ik na tien jaar in het vak heb geleerd dat het je niks oplevert. Als iemand jouw werk 0 euro waard vindt, is het bijna logisch dat ze het niet op de juiste manier zullen behandelen.Waarom zou je dan op zijn of haar bod ingaan? En waarom zou iemand anders, bijvoorbeeld een nuttige connectie die jou gratis aan het werk ziet, vervolgens wel een goede prijs betalen?

Het is blijkbaar ontzettend vanzelfsprekend dat we onze groep gratis zouden samenroepen om te dansen. Het lijkt wel logisch dat we ons op basis van fantastische verhalen engageren voor projecten zonder een concrete werkplanning of zonder zelfs maar over onkosten te hebben gepraat. Onze passie is tegelijk onze zwakte, maar van uitgebuite passie raken de rekeningen niet betaald! Hoelang nog voor de danssector met een collectieve burn-out zit en er niet meer gedanst wordt?

Dansers enkel maar exposure bieden, een synoniem voor ‘kom mijn event wat opleuken en draai er zelf voor op in plaats van wij’, mag geen normale zaak worden. Exposure leidt nergens naartoe en al zeker niet naar sociale bescherming. Als dat de weg naar succes is, begrijpen we meteen waarom de danssector zo rich kid white is. Als de koper de rekeningen van dansers en dansdocenten niet betaalt en er ook geen subsidies is, moet het van de dikke spaarrekening van de ouders komen.

Maar helaas, de praktijk is zo normaal dat velen zelfs al niet meer geschoffeerd zijn als er een aanbod komt als dat van Decathlon en dat er dan geopperd wordt om de kledij daarna te verkopen op een tweedehandssite. Ongeveer drie dagen werk, vergoed met wat kledij, wie zou daar gelukkig mee zijn? Dansers blijkbaar, al zit de vork ook bij andere podiumkunstenaars op die manier in de steel.

Beste collega’s, ken de waarde van je werk en ga daar nooit meer onder, en al zeker niet voor grote bedrijven die het geld wel degelijk hebben. Als je die waarde niet kent, verzamel dan informatie bij Danspunt, Cultuurloket of in een sociaal bureau voor kunstenaars.

Daar verwijzen ze je wellicht ook door naar het Handvest voor podiumkunstenaars. Teken het, want we moeten de huidige wantoestand veranderen door samen op te komen voor ons werk. Hopelijk durven bedrijven dan binnenkort niet meer voor te stellen om in hen te investeren zonder return.