Het doek over 2019 is bijna gevallen, maar we lopen de zaal niet uit voor Knack-toneeljunk Els Van Steenberghe haar licht over het theaterjaar heeft laten schijnen. Deze tien stukken bliezen haar uit haar pluchen stoel.
Wellicht zal 2019 de geschiedenis ingaan als het jaar waarin kleppers als Els Dottermans, Reinhilde Decleir, Tom Van Dyck en Kevin Janssen priemend in de ogen van Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon keken toen hij de besparingen motiveerde die hij de cultuursector wil opleggen. Maar nog meer dan naast de scène vonkte het erop. Vooral deze tien voorstellingen – die niet zozeer de politieke dan wel de fantastische kaart trokken – joegen de vlam in de pan.
10 Wie is bang – NTGent
We twijfelden of deze voorstelling wel thuishoort tussen het beste van 2019. Waarom? Omdat de twee jonge tegenspelers van Han Kerckhoffs en Els Dottermans – voor wie Tom Lanoye zijn wervelende bewerking van Who’s Afraid of Virginia Woolf schreef – moedig maar geen briljant tegenwerk bieden aan de twee rotten tegenover hen. Maar de vier speelden wellicht de allerbeste theatertekst die in 2019 geschreven werd.
9 Bad Woman – Julie Cafmeyer
Daar stond ze dan, in een te duur badpak op een nogal kale scène, met slechts een kamerplant en een gietertje als tegenspelers. Julie Cafmeyer legde haar hart, ziel en seksleven bloot, zoals ze dat bijna altijd doet, maar deed het voor het eerst vanop een podium terwijl het publiek toekeek (en soms participeerde). Ze verpakte haar openheid in treffende zinnen, geslaagde grappen en ontwapende zelfrelativering. Het werd een heerlijk geestige én scherpe solo over de verwarrende effecten van de #MeToo-beweging op het gedrag van vrouwen (en mannen).
8 De hoogste berg – Robrecht Vanden Thoren
‘Waarom is het tijd voor een solo die de stempel ‘comedy’ draagt, Robrecht?’, vroegen we enkele maanden geleden aan Vanden Thoren, aan de vooravond van zijn debuut als cabaretier. We verwachtten een dramaturgisch doordachte repliek. We kregen een goudeerlijk antwoord. ‘Omdat het moest, nadat de moeder van mijn kind me na negen jaar liefde verliet.’ Zo oprecht hij tijdens het interview was, zo is hij het ook op de bühne. Het even grappige als ontroerende begin van een mogelijk mooie cabaretcarrière.
7 Seks(e)(n) – De Koe
Peter Van den Eede, Natali Broods en Willem de Wolf lokten de Nederlandse actrice Lineke Rijxman hun hol in, lazen er Goethes roman Die Wahlverwandtschaften, hesen zich in kleren van Dries Van Noten en zetten het podium vol gedroogde, giftige planten. Het leverde een van de meest eerlijke, prangende en actuele stukken van De Koe op waarin het gezelschap met evenveel humor als dringenheid een glashelder beeld van #MeToo schetste.
6 Race – Arsenaal /Lazarus
Deze zomer prijkte Gorges Ocloo op de cover van Knack Focus als een van dé beloftevolle acteurs van zijn generatie. Luttele maanden later bevestigde hij dit in Race, een enscenering van David Mamets klassieker uit 2009. Johan Dehollander en Aurelie di Marino regisseerden Aminata Demba, Jeroen Van der Ven, Dirk van Dijck en Ocloo in een vrij kaal decor. Het gevolg: de acteurs konden hun spel enkel ‘opsmukken’ met verbeelding, humor en vuur. Iets wat de vier met verve deden, Ocloo voorop.
5 8.2 – Fabuleus / HETPALEIS / Moussem
De jonge choreograaf Radouan Mriziga joeg zeven jongeren de scène op die, net als hij, tuk zijn op hiphop en Kendrick Lamar zowat aanbidden als een god. De bont uitgedoste bende lokte een massa piepjonge zielsverwanten naar HETPALEIS. Hun verwachtingen – een chill uurtje loeren naar coole ‘hiphopmoves’ – kelderden meteen tijdens de eerste seconden. Je voelde de hele zaal zenuwachtig schuifelen.Maar Mriziga wist met zijn intelligente mix van stilte, flarden muziek en doordachte moves waarin de zeven dansers hun eigen ‘ding’ kwijt konden het verraste publiek te overtuigen. ‘You gotta see this, way, yeah!‘, zou godheid Lamar rappen.
4 Macbeth Underworld – De Munt
‘Iedereen die van Game of Thrones houdt, zal van mijn opera houden.’ Het zou ons niet verbazen als dit de mantra was waarmee de Franse topregisseur Thomas Jolly aan zijn enscenering van Macbeth Underworld begon. Met de precisie van een hartchirurg bedacht Jolly per woord van librettist Frédéric Boyer en per noot van componist Pascal Dusapin een beeld dat je met open mond naar het randje van je pluchen zitje deed schuiven. Dit was een opera die in elke seconde bewees waarom de opera een springlevende, spectaculair intieme podiumkunst is.
3 Bruegel – Kuiperskaai en Toneelhuis
2019 was ook het jaar waarin Anne-Laure Vandeputte zich verder ontbolsterde tot intrigerende actrice én theatermaakster. In het voorjaar imponeerde ze met haar eerste eigen voorstelling Millenialism . In het najaar maakte ze zelfs nog meer indruk als Dulle Griet. Regisseur Lisaboa Houbrechts liet Vandeputte als Dulle Griet langs alle brandhaarden uit het verleden en het heden laveren. Dankzij het charismatische, nuchtere en soms geestige spel van Vandeputte lukte dat wonderwel.
2. Doe de groeten aan de ganzen – DeNweTijd
‘Laten we eens een voorstelling over de dood maken, voor iedereen vanaf zes jaar’, moet de vrolijke basisgedachte van regisseur Freek Vielen geweest zijn. Dat uit die gedachte effectief een zeldzaam vrolijk stuk over de dood ontstond, heeft alles te maken met circuskunstenaar Danny Ronaldo. Zijn aanblik was doods, maar de acrobatische fratsen die hij samen met zijn duifje uithaalde, maakten hem ‘sympathiek’.
1. The Six Brandenburger Concertos – Rosas
‘Woohooow!’. Met die kreet drukte een van Anne Teresa De Keersmaekers dansers uit hoe het voelt om haar choreografie op Bachs De Zes Brandenburgse Concerto’s te dansen. Dat hij daarmee ook het kijkplezier verwoordde, besefte hij wellicht niet. De Keersmaeker liet zestien dansers en een hond los op de concerto’s. De voorstelling begon verstild, maar versnelde, samen met de muziek, en mondde uit in een hartveroverende, vinnig gedanste ode aan het leven én aan een van de mooiste muziekstukken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier