De magie van Circus Ronaldo: ‘In de tent is iedereen gelukkig’

Circus Ronaldo, uit Mechelen, is wereldwijd geliefd. Wat is hun geheim? We duiken de coulissen in tijdens hun show Da Capo, op zoek naar het antwoord. ‘Wij streven niet naar de perfectie van Cirque du Soleil.’

‘Je mag backstage overal gaan en staan, behalve hier,’ zegt de productieleider van Circus Ronaldo, terwijl ze naar de ingang van de tent wijst, ‘hier kun je overreden worden door de pick-up, de Renault 411 of het ijzeren kanon.’ We willen dit overleven en zoeken een veilige plek met zicht op de tent, de wijnrode woonwagens errond, én de driejarige Matheo Ronaldo, die zichzelf in harlekijnpak trompet leert spelen.

Circus Ronaldo was ooit een traditioneel familiecircus. In Vlaanderen zijn er zo nog acht. Denk aan Circus Pipo of Wiener Circus. Zij trekken van plein naar plein en brengen het typische vermaak voor jong en oud. Circus Ronaldo evolueerde naar een gezelschap dat acrobatie en clownerie inzet om hyperpersoonlijke verhalen te vertellen. Al zwalpend op een koord tonen ze hun eigen gewankel in het leven.

Komt dat zien!

De magie start op 16 juni 1842. Dan speelt op het Sint-Pietersplein in Gent het Duitse Circus Wulff. De vijftienjarige Adolf-Peter Van den Berghe loopt weg van huis en sluit zich bij hen aan. Hij wordt acrobaat. Een val stopt zijn carrière. Hij keert terug naar Gent en begint het rondreizende Theater Van den Berghe. Hieruit ontstaat in 1971 Circus Ricardo, later door medeoprichter Jan Van den Broeck aka Johnny Ronaldo en zijn vrouw Maria omgedoopt tot Circus Ronaldo. Met hun zonen David en Danny trekken ze rond met variétéshows. Maar vanaf 1995 doen David en Danny – en geliefden – het anders. Sindsdien reist Circus Ronaldo de wereld rond. Hun La Cucina dell’Arte – een clownesk duel tussen een pizzabakker en een ober – speelde al 600 keer, van Lissabon tot Ledeberg, en van Sydney tot Hong Kong.

Die familiehistorie trekt in Da Capo als een warmhartige parade aan het publiek voorbij. Altijd aanwezig in de tribune: de 83-jarige mater familias Maria Ronaldo, in een lange, zwartkanten jurk en zilveren ballerina’s. Zonder Johnny. Hij stierf in 2020. ‘Tijdens de première van Da Capo liepen de tranen over mijn wangen. Dit stuk toont mijn leven’, vertelt ze. Er cirkelt ook een fotograaf rond haar heen. Hij is hier voor Angelo, de zeventienjarige kleinzoon, die in juni een modeshow van Prada liep als mannequin. Ze straalt. ‘De fotograaf portetteerde me. Zomaar. Hij wil de foto’s in Parijs aan wat mensen tonen. Wie weet, moet ik een show lopen… met míjn rug! Maar als ze het vragen, doe ik het. Een mens moet durven in het leven.’

Je moet inderdaad maar durven. Durven te dromen. Durven met een pick-up door een krappe tent te scheuren. Durven je vaders carrouselpaard te bestijgen, en de tranen wegslikken. Durven de lolbroek te spelen met een lijf dat al weken kermt. Durven Elvis Presleys Love Me Tender te zingen op de motorkap van de pick-up – de laadbak wordt orkestbak – omdat het je opa’s lijflied was. Durven op sabels te lopen zoals je oma, Maria, het jarenlang deed.

Ogen en oren open

Halfweg de show – we staan braaf backstage – wenkt Danny’s oudste zoon Nanosh ons. Hij is de technische leider en speelt, zoals iedereen hier, een tiental rollen in de voorstelling. Hijgend van zijn zoveelste act zegt hij: ‘Kom maar de tent in! Volg me.’ We strompelen een duister gangpad in, tussen het tentzeil en de tribune, vol rekwisieten, kostuums en een schminkhoekje. ‘Sta hier maar.’ Hij wijst ons een plek aan, een zakdoek groot, en weg is-ie. Een seconde later beent vader Danny ons voorbij, als dolle circusdirecteur. Een acrobate rukt haar jurk uit. Een brandende toorts raakt ons net niet. Op het podium huilen een viool en trompet. Er valt iets. Het publiek giert het uit. Sopraan en acrobate Rachel Ponsonby zingt een hartverscheurende aria. We zien niets, maar we voelen alles. Magie.

De kostuums van Circus Ronaldo hebben geen Prada-vibes, hun decors glanzen niet glamoureus, maar hun ogen fonkelen des te meer. En ze spelen de ziel uit hun lijf. ‘In de tent is iedereen gelukkig’, zegt David na de show. ‘Wij streven niet naar de perfectie van Cirque du Soleil. We tonen de spectaculaire schoonheid van het kleine, het gewone, het falen.’ Hij kan zich geen mooier bestaan dromen. Ook de kinderen denken er zo over. Zo bouwt Nanosh Cinema Rex in Berlaar om tot een theater voor Circus Ronaldo. En Pepijn – met wie Danny Sono Io? speelt, een dubbelact met een vliegende piano die de vader-zoonrelatie hilarisch schetst – werkt aan een solovoorstelling over artiest-zijn. ‘Misschien wil een artiest wel elke avond de wereld redden? Het is toch mooi om zo groots te denken?’

Na middernacht verlaten we de tent. Er valt iets op. Hier geen geblindeerde hekken waar de artiesten zich achter verstoppen, maar wel crèmekleurige tuinhekjes die hun universum van de wereld scheiden. Vanuit hun antieke woonwagens kijken ze naar ons zoals astronauten naar de aarde turen: met een tedere blik vol liefde, ontroering en bezorgdheid.

‘Circus is een heel goede hulpverlener. Het is een medicijn, en het medicijn heet magie. Je toont iets wat er niet is. Die magie is de ziel van het circus’, zegt Danny. Met dat medicijn proberen ze per avond 385 toeschouwers te helen, en ook zichzelf. ‘In de tent van Circus Ronaldo weet je wat de oplossing voor alle problemen is: durven te begrijpen, te vertrouwen, graag te zien en daar de tijd voor nemen. We weten alleen nog niet hoe we het buiten de tent kunnen laten doorwerken.’

Een avond bij de Ronaldo’s voelt hoe dan ook als een warme omhelzing. En zou de wereld niet veel mooier zijn, als iedereen zich een avond door Circus Ronaldo laat omarmen?