Dans als protest: Lukas Dhont bewerkte Jan Martens’ nieuwste worp tot een secure dansfilm

Jan Martens’ nieuwste worp Any attempt will end in crushed bodies and shattered bones ging op de Dag van de Dans in première als dansfilm. Regisseur Lukas Dhont maakte er een secuur gemonteerde filmparel van dat de kijker er vooral van overtuigd dat dit een live een heus bommetje wordt.

‘We openen met een BANG!’, moet choreograaf Jan Martens gedacht hebben toen hij besloot om zijn Any attempt will end in crushed bodies and shattered bones – de titel is ontleend aan een laakbare uitspraak die de Chinese president Xi Jinping in 2019 deed – te laten openbarsten met een sobere maar bloedmooie solo van de zestienjarige Wolf Overmeire op de wervelende tonen van Henryk Mikolaj Górecki’s Concerto pour clavecin et cordes Op. 40. In die ene solo zitten alle bewegingen die de volgende negentig minuten zullen domineren én die het thema van deze productie – het recht om te protesteren en demonstreren – zowat dansant vertaalt: met de wijds uitgestrekte armen lucht verzamelen en die lucht in een krachtige beweging voortstuwen of de armen neerwaarts zwaaien alsof men buigt voor de aarde.

Gorecki’s concerto loopt als een ruggengraat door de voorstelling die in februari 2021 door Lukas Dhont tot een dansfilm werd verwerkt, in afwachting van the real live stuff. Gorecki’s muziek begeleidt de meeste scènes waarin Jan Martens zeventien dansers van de meest uiteenlopende leeftijden (van 16 tot 69) en achtergrond opvoert. Hij bouwt zijn eerste grootse voorstelling heel subtiel op en begint zoals hij zijn carrière opbouwde: met een solo die vervolgens overgaat in een duet – in dit geval een duet tussen de 69-jarige Truus Bronkhorst en de 33-jarige Cherish Menzo. Bronkshort kijkt haast stuurs voor zich uit, Menzo rustig maar strijdvaardig. Dat vertaalt zich ook in hun bewegingen, met open handen én met gebalde vuisten.

Gaandeweg komen alle dansers – elk in kostuums die grijs van kleur zijn maar gewaagd van snit – op, voorzichtig gevolgd door de camera van Lukas Dhont die zich vaak langs, soms boven en af en toe tussen hen in beweegt. Dhont gebruikt daarbij de lijnen op de grond die ook door de dansers worden gebruikt. Onder meer in de scène die volgt op het statement dat de zestienjarige Loeka Willems uitspreekt: ‘Now what we don’t want is Facts. What we want is bewilderment. What we want is repetition. What we want is repetition‘, een citaat uit Lente, de succesroman van Ali Smith.

In de scène na dit statement groeit een wandeling in het donker uit tot een heuse mars. Martens bouwt deze secuur uit van circulaire bewegingen tot kleine groepjes die wandelen langs de lijnen op de vloer en elkaar daarbij geregeld kruisen. Op den duur begin je als kijker naar hun gezichten te kijken. Net dan zet Martens een stukje uit Kae Tempests beklijvende song People’s Faces in. Perfecte timing.

Any attempt will end in crushed bodies and shattered stones eindigt in een passionele ode aan het protesteren en terug opstaan als je al dan niet letterlijk op de grond geslagen wordt. Martens samplet klassiekers uit de dansgeschiedenis – zoals het zoeken van Pina Bausch, met de armen vooruit en de ogen dicht, uit Café Müller, en het extatische trillen op de grond van Alain Platels VSPRS – tot een steeds heftiger ode aan (over)leven en protesteren. De grijze ‘muizen’ aan het begin van de avond zijn vuurrode levensstrijders in een bont belichte wereld geworden. Dhont brengt deze voorstelling op een bijzonder fijngevoelige manier die je de toeschouwer maakt van zeventien mensen die om een dwingende persoonlijke reden deze voorstelling willen dansen.

Alleen: Martens zet niet in op een verhaal waarin deze mensen, ‘personages’, opereren. Hij zet, als vanouds en naar goede gewoonte, in op een gradueel opbouwen van de hitsigheid, de passie, de trance. Die niet te grijpen ‘groove‘ is als een spook. Wat betekent: onzichtbaar voor de camera. Je ziet wat dat ‘spook’ met de dansers doet – Steven Michel die extatisch wordt, Laura Vanborn die nog eleganter beweegt, de Zuid-Afrikaanse Tim Persent die zijn hoopvol uitgestrekte arm almaar sensueler beweegt, Bronkhorst die steeds vrolijker kijkt – maar je voelt het zelf niet. Daarvoor is het wachten tot de livepremière in Avignon. Tot dan is deze dansfilm van Lukas Dhont een niet te versmaden appetizer. Jammer dat de film door een probleem met de auteursrechten voorlopig niet meer te zien is.

video1.0Vimeohttps://vimeo.com/[teaser #2] any attempt will end in crushed bodies and shattered bones – by Jan Martens/GRIP & Dance OnGRIP / jan martenshttps://vimeo.com/gripjanmartens0pro

CHOREOGRAPHY Jan Martens
DANCE Ty Boomershine, Truus Bronkhorst, Jim Buskens, Baptiste Cazaux, Zoë Chungong, Piet Defrancq, Naomi Gibson, Kimmy Ligtvoet, Cherish Menzo, Steven Michel, Gesine Moog, Dan Mussett, Wolf Overmeire, Tim Persent, Courtney May Robertson, Laura Vanborm and Loeka Willems
UNDERSTUDIES Pierre Bastin, Georgia Boddez, Wannes Labath and Zora Westbroek
ARTISTIC ASSISTANCE Anne-Lise Brevers
LIGHTING DESIGN Jan Fedinger
COSTUME DESIGN Cédric Charlier
ASSISTANCE COSTUME DESIGN Alexandra Sebbag and Thibault Kuhn
OUTSIDE EYE Marc Vanrunxt, Renée Copraij, Rudi Meulemans and Siska Baeck
TECHNICIANS Michel Spang and Valentijn Weyn/Bennert Vancottem
PRODUCTION GRIP
IN COLLABORATION WITH Dance On Ensemble
INTERNATIONAL DISTRIBUTION A Propic / Line Rousseau and Marion Gauvent
CO-PRODUCTION deSingel international arts campus (Antwerp, BE), Theater Freiburg (DE), Sadler’s Wells (London, UK), Julidans (Amsterdam, NL), Festival d’Avignon (FR), Le Gymnase CDCN Roubaix Hauts-de-France (FR), Norrlandsoperan (Umeå, SE), La Bâtie – Festival de Genève & l’ADC – Association pour la Danse Contemporaine Genève (CH), tanzhaus nrw (Düsseldorf, DE), Le Parvis Scène Nationale Tarbes-Pyrénéés (Tarbes, FR), La Danse en grande forme (CNDC – Angers, Malandain Ballet Biarritz, La Manufacture – CDCN Nouvelle-Aquitaine Bordeaux – La Rochelle, CCN de Caen en Normandie, L’échangeur – CDCN Hauts-de-France, CCN de Nantes, CCN d’Orléans, Atelier de Paris / CDCN, Collectif Fair-e / CCN de Rennes et de Bretagne, Le Gymnase | CDCN Roubaix | Hauts-de-France, POLE-SUD CDCN / Strasbourg en La Place de La Danse – CDCN Toulouse Occitanie) and Perpodium
WITH THE SUPPORT OF De Grote Post (Ostend, BE), Charleroi Danse (BE), CCNO – Centre Chorégraphique National d’Orléans icw Théâtre d’Orléans (FR)
WITH THE FINANCIAL SUPPORT OF the Flemish Government, the city of Antwerp, Tax Shelter of the Belgian Federal Government and Cronos Investhttps://i.vimeocdn.com/video/875492301_295x166.jpg295221https://i.vimeocdn.com/filter/overlay?src0=https%3A%2F%2Fi.vimeocdn.com%2Fvideo%2F875492301_295x166.jpg&src1=http%3A%2F%2Ff.vimeocdn.com%2Fp%2Fimages%2Fcrawler_play.png2020-04-08 04:25:41405350829/videos/405350829