Christophe Coppens over ‘Turandot’: ‘Zo’n toffe is die prins ook weer niet’

Regisseur en voormalig modecoryfee Christophe Coppens helpt ons de dag na de première met onze laatste vraagtekens. En hij heeft zelf ook een vraag.

Doorgewinterde operagasten doen hun research vóór een voorstelling. Ik maak de omgekeerde beweging. De middag na de première bel ik met Christophe ­Coppens. Naam en faam verwierf die niet in de schouwburg, maar als ontwerper van hoeden en andere modeaccessoires. Zijn clientèle sterkte zich uit van het koninklijk paleis tot de grootste poppodia – hij ­werkte voor Rihanna, Grace Jones en Róisín Murphy. Ook toen al gaf hij blijk van een goed ontwikkeld gevoel voor theatraliteit, maar in 2012 zette hij een punt achter zijn modecarrière. Voortaan zou hij zich op zijn activiteiten als kunstenaar concentreren.

Vijf jaar later debuteerde hij als ­regisseur in De Munt met Foxie!, waarin hij Het sluwe vosje van componist Leos Janacek uit het bos haalde en in een poly­valente zaal onderbracht. En hij vergat daarbij niet je met wonderlijke beelden – onder meer een reusachtige vos met lichtgevende ogen – te bestoken. Sindsdien volgden nog Hertog Blauwbaards burcht & De wonderbaarlijke mandarijn (2018) en Norma (2021). En nu dus Turandot.

Dat hij tevreden is, wil hij niet ­gezegd hebben. ‘Vraag me dat over een paar maanden nog eens. Voor mij is het maakproces het leukste deel. Ik heb vier jaar aan deze voorstelling gewerkt, de uiteindelijke opvoering is eerder een nood­zakelijk kwaad’, lacht hij.

Ik vond het als operadummy niet simpel om zowel de tekst als de scène te volgen.

Christoppe Coppens: (knikt) Ik hou van het gevoel dat je dingen mist. Voor mij is het belangrijkste niet dat je alles gezien hebt, wel dat je alles vóélt. Dat gezegd: het helpt om voorbereid te zijn. Als je de verhaallijn al kent, snap je natuurlijk beter hoe ik het libretto lees en interpreteer. Het is niet zo moeilijk: verhalen in de opera zijn doorgaans geen rocket science.

Vind je jouw Turandot een goede introductie tot de opera?

Coppens: Het is natuurlijk moeilijk om je ­eigen werk aan te raden (lacht), maar ik wilde me alvast niet verbergen achter postmodernisme of symboliek. Het moest een traditioneel verhaal worden – ‘verraderlijk klassiek’, zoals ik het noem. Veel moderne opera is blijven steken in een soort esthetiek van de jaren negentig. Zelf ben ik me als maker bewust van popcultuur, kunst, mode, het socioculturele klimaat,… Allemaal dingen die je in je eigen lezing van een verhaal probeert te verwerken.

Maar veel heeft te maken met persoonlijke smaak. Er is geen enkele ­discipline die zoveel lagen heeft als ­opera. De muziek, het liveaspect, de decors, de belichting… Afhankelijk van hoe al die ­aspecten bij je eigen interesses aansluiten, kan Turandot je bevallen.

Wat bedoel je precies met ‘verraderlijk klassiek’?

Coppens: Ik wilde dat de vorm herkenbaar, bijna troostend was. Het rode doek heeft hier bijvoorbeeld al sinds de jaren tachtig niet meer gehangen. Ook het decor oogt eerder klassiek. Maar dat traditionele uiter­lijk vormt slechts een verraderlijke basis voor een vrij radicale, hedendaagse interpretatie van de tekst van Turandot.

Zoals het einde van deze versie.

Coppens: Franco Alfano, een componist met wie hij bevriend was, had op basis van Puccini’s notitie een optimistisch einde geschreven. Nochtans worstelde Puccini zelf ook al met dat einde. Voelt het niet vreemd dat de ijsprinses Turandot plots het licht en de liefde ziet? Ik wilde meer gelaagdheid. In mijn versie wil Turandot helemaal geen vent, en al zeker niet die naamloze prins, want zo’n toffe is die nu ook weer niet. (lacht)

Jouw Turandot toont misschien niet zozeer de adel als wel de superrijken van vandaag.

Coppens: Kijk naar de wereld van ­mensen als Ghislaine Maxwell en Harvey Weinstein, die zich heel lang crimineel ­gedroegen, met de goedkeuring van hun omgeving. Turandot speelt zich af in dat milieu van macht en geld waar je doet wat je wilt. Het einde van mijn versie is niet vrolijk, maar wel een pak realistischer.

Waarom heb je de keizer in een keizerin veranderd?

Coppens: Je zou ervan verschieten hoe oppervlakkig sommige personages in de klassieke Turandot zijn. Hoe kun je ­geboeid zijn door pakweg die vader, waar al de rest maar voor staat te buigen? Ik heb van dat personage een vrouw ­gemaakt omdat moeder-dochterrelaties altijd complex en interessant zijn. Ik ­suggereer ook dat ze de touwtjes veel meer in ­handen heeft. In het originele stuk ­waren de vrouwelijke rollen eerder beperkt. Ik wilde die dynamiek omkeren en het manne­lijke ondergeschikt maken.

Maar mag ik jou ook iets vragen?

Tuurlijk.

Coppens: Zou je in de toekomst opnieuw naar de opera gaan?

Wel, het is me beter bevallen dan verwacht. De bombast kon me zeker boeien en het oogde moderner dan ik me had voorgesteld. Ik zeg niet nee, maar mijn favoriete kunstvorm zal het nooit worden.

Coppens: Blij om dat te horen. (lacht) En vergeet de volgende keer geen synopsis te lezen.