De Warme Winkel – een van de prettigst gestoorde gezelschappen uit de Lage Landen zet de tanden in het leven en oeuvre van Daniil Charms, een van de prettigst gestoorde auteurs uit de literatuurgeschiedenis. Dat had vuurwerk kunnen opleveren…
The Play = BAM. Kunst is geen kast
Gezelschap = De Warme Winkel en Touki Delphine
In een zin = Gek kitscherig toneel. Het oogt geweldig, het slaat nergens op. Ai.
Hoogtepunt = Die zeldzame momenten waarop gekte en ontroering elkaar dan toch even aanraken, zoals in de melancholische ‘clownsolo’ van Rik Elstgeest.
Meer info: www.warmewinkel.nl en http://toukidelphine.com/
‘Jongens, wij zijn de gekste diersoort die er bestaat.’ We verdenken de kornuiten van het Utrechtse gezelschap De Warme Winkel ervan dat ze vóór elke voorstelling elkaar eens diep in de ogen kijken en elkaar met die zin kordaat toespreken alvorens de bühne op te huppelen, schrijden, rollen of trippelen. Mocht een hedendaagse Einstein een formule vinden om het spelplezier van deze bende om te zetten in energie, dan waren de energieproblemen eensklaps opgelost.
En met die energie begint ook deze ode aan (of ‘portret van’) Daniil Charms. Deze Rus schreef zich op de meest absurde manier de literatuurgeschiedenis in. Zijn absurditeiten zijn Gefundenes Fressen voor fantasierijke geesten die zichzelf graag een overdosis toedienen. Maar, wat op papier vonkt en vlamt, verzakt op de scène vaak in ongrijpbare nonsens. Ook De Warme Winkel bijt jammerlijk de tanden stuk op Charms oeuvre. Samen met Touki Delphine bouwde De Warme Winkel BAM Kunst is geen Kast op als een bonte avond, oftewel een ‘Oberioe-avond’ om Charms’ terminologie te gebruiken.
Die avond start nochtans heel teder, met een ingetogen liefdesduet. In een klein kamertje (dat de achterkant blijkt van een flitsend podium) staan een meisje en een jongen tegenover elkaar op de mooie plankenvloer. Ze trachten in elkaars ogen te verdrinken, als voorspel. Zo weinig er gezegd wordt, zo veel gebeurt er. Dankzij een meesterlijk subtiel spel van Marieke de Zwaan en Karel Hermans. Wat die twee daar neerzetten, is zo veelbelovend goed dat je al verlekkerd even om het hoekje van het kamertje tracht te piepen terwijl het duo die o zo ontwapenend absurde maar o zo herkenbare liefdesdialoog voltrekt. Grappig en schrijnend tegelijk. Meer. Graag!
En dan valt de boel stil. Inhoudelijk althans. Want er is van alles te zien en te horen. De wand van het kamertje blijkt een Evianachtig berglandschap te verbergen, de plastic palmbomen tieren welig in de loods waar deze voorstelling speelt, de roze fluopakjes en dito pruiken zijn ten overvloede aanwezig, net als frisdrank, felle led-lampen en andere zomerse plezierattributen. En de muzikanten van Touki Delphine zorgen voor soms melancholisch, soms rockende of simpelweg zotte geluiden. Vanuit die gekke kitschomgeving ontstaat er gek kitscherig toneel. Het oogt geweldig, het klinkt goed, het slaat nergens op. Ai.
Bijna nergens vindt de olijke bende nog die fragiele balans van de beginscène terug. Daar schuurt de gekte pijnlijk langs de realiteit. In wat volgt, wordt er amper geschuurd maar vooral gestoeid. Nochtans gooiden de acteurs al hun talent in de strijd. De blikken kunnen niet holler, de wulpse bewegingen niet wulpser, de gespeelde onverschilligheid niet onverschilliger,… Maar ergens heeft al dat uiterlijk vertoon de noodzaak bedolven om Charms hier en nu te spelen. Je kijkt ernaar, je glimlacht, je fronst maar je voelt de noodzaak niet. Hooguit besef je weer wat voor een gekke diersoort de mens toch is.
Els Van Steenberghe
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier