A Play for the Living in a Time of Extinction (NTGent): straf activisme, stroef theater

Martha Balthazar zet haar parcours als activistische theatermaker netjes verder met A Play for the Living in a Time of Extinction. Misschien doet ze dat hier iets te netjes…

Afgelopen zomer pleegde Martha Balthzar een aanslag op elk hart in haar op hooibalen gezeten publiek tijdens Theater Aan Zee 2022. Met Boerenpsalm – tevens haar afstudeerstuk aan het KASK – bewees ze dat het perfect mogelijk is om activisme en theater te verzoenen tot een informatierijke, kritische, ontroerende én onderhoudende voorstelling.

ESTAFETTESTUK

Voor Boerenpsalm trok ze de hort op en interviewde zowel landbouwers als beleidsmakers en vertegenwoordigers van megagrote landbouwbedrijven. Voor A Play for the Living in a Time of Extinction kreeg ze het stuk in de schoot geworpen. Letterlijk.

Het stuk voert een dramaturge op die in de bres springt voor de actrices. Deze moeten halsoverkop naar het ziekenhuis waar hun moeder in kritieke toestand ligt. Dus probeert die dramaturge de show te redden door te vertellen over alle informatie die ze bij elkaar sprokkelde. We krijgen een kleine geschiedenisles over het ontstaan van de aarde. De dramaturge licht toe hoe de vijf verschillende extincties veroorzaakt werden. Ze vertelt hoe ze – door het boek The Sixth Extinction (2014) van Elisabeth Kolbert – ervan overtuigd raakte dat we momenteel de zesde massa-extinctie meemaken en dat dit keer niet een geologische verandering maar de mens de oorzaak is.

De tekst werd geschreven door Miranda Rose Hall en voor het eerst geregisseerd door Katie Mitchell bij Théâtre Vidy-Lausanne. Omdat Mitchell weigert nog te vliegen, vliegt enkel het script van land tot land. Als een soort estafettestuk. Dat stuk wordt in België door Balthazar geregisseerd. Balthazar doet dat met (te)veel respect voor de tekst. Balthazr poot actrice Lisah Adeaga in het midden van de kale scène. Adeaga trekt een krijtcirkel op de vloer die de aarde verbeeld. Er handen twee gigantische houten ‘megafoons’ en er staan twee fietsen op rollen. Er moet op elke fiets steeds een toeschouwer fietsen. Want die energie zorgt voor de elektriciteit waardoor de spots kunnen branden.

HYPERRELEVANT TONEEL DAT EEN FANTASIERIJKE TOETS MIST

Het stuk is hyperrelevant. Het spel helder. Maar de doortimmerde tekst laat te weinig ruimte voor interpretatie. De regie slaagt er niet genoeg in om een verbeeldingsrijke toets aan het geheel te geven en licht/lucht tegenover de zwaarmoedige tekst te plaatsen. ‘Elke toeschouwer zal moeten participeren. Wie denkt: ‘Ik heb geen kaartje gekocht om zelf te moeten meedoen’. Jammer. Geld zal u dit keer niet redden.’, klinkt het in het begin van het stuk. Maar het is net wanneer de dramaturge stopt met ‘doceren’ en het woord geeft aan haar publiek dat er eindelijk wat emotie opborrelt. Adeaga geeft een lijst met diersoorten door die de komende decennia – tijdens het leven van de toeschouwers in de zaal – zullen uitsterven. Elke toeschouwer leest één diersoort voor. ‘IJsbeer’. ‘Europees konijn’. ‘Schildpad’. Ineens wordt de les theater.

A Play for the Living in a Time of Extinction is een super actueel stuk bomvol correcte maar droef makende informatie dat je nogal moedeloos de zaal uit stuurt. Moet dat? Theater mag dat. Natuurlijk. Als het maar méér doet dan dat. Dat is iets te weinig aan de hand in deze voorstelling.