Voor u uitgelegd: de comeback van de kettingmail

Wie dit artikel niet binnen de vijf minuten leest zal branden in de hel.

De feiten

Tot welke generatie u ook behoort, de kans is groot dat u ooit een e-mail naar uw voltallige contactenlijst hebt verzonden omdat u of uw naasten anders iets verschrikkelijks zou overkomen. Natuurlijk wist u rationeel gezien dat u niet écht door de boze geest van een onthoofd meisje achtervolgd zou worden als u zou weigeren. Maar u deed het toch. Gewoon, voor de zekerheid.

De kettingbrief en het bijbehorende bijgeloof zijn van alle tijden. Ooit werd hij doorgestuurd om de afzender van een goede aardappeloogst of vlotte bevalling te verzekeren. Eén antiek exemplaar op perkament zou zogezegd door Jezus Christus himself geschreven zijn. In de negentiende eeuw verspreidde een school voor vrouwelijke missionarissen uit Chicago er eentje om ontvangers aan te manen geld op te sturen, een soort phishing avant la lettre. Hobbybakkers geven elkaar zuurdesemstarter om een vriendschapsbrood te bakken en het vervolgens Herman te noemen. Maar de absolute hoogdagen vonden plaats in de de nillies, toen uw Yahoo- of Hotmail-inbox werd overspoeld met sinistere boodschappen als ‘BEZORG DIT BERICHT AAN JE VOLLEDIGE CONTACTENLIJST OF JE ZAL NOOIT GELUK KENNEN’ en ‘Fwd: Fwd: Fwd: Fwd: Fwd: sTuUr dEzE mAiL dOoR nAAr 10 mEnsEn oF jE cRusH LoOpt OnDeR eEn bUs’. Mails die soms van hackers of fraudeurs kwamen, maar meestal van tieners met veel vrije tijd en licht sadistische trekjes.

Recenter waren er enkele opflakkeringen op Messenger en WhatsApp, maar de kettingbrief leek het type langzame dood te wachten waarmee hij zelf zo vaak had gedreigd. Tot nu. Meer en meer gen Z’ers maken kennis met het concept, deze keer in de vorm van TikTok-filmpjes waarin wordt opgeroepen om een bepaald geluidsfragment te gebruiken, een post te liken of een filmpje te delen met vrienden in ruil voor een goed rapport, een loonsverhoging of een dm van een ex. (En voor een fikse algoritme- en inkomstenboost voor de maker van de video, maar dat zeggen ze er niet bij.) In feite viel te voorspellen dat de revival uitgerekend op TikTok zou plaatsvinden, een platform dat dweept met manifesteren en positieve affirmaties, viraliteit belooft voor wie op de For You-pagina belandt en u via het algoritme sowieso al in een vicieuze cirkel van content brengt. Ook de jeugd van tegenwoordig blijkt op die manier vatbaar voor bijgeloof en een heel vreemde vorm van zwarte magie. Al is het een tikje geruststellend dat de kettingbrief anno 2023 vooral positieve beloftes maakt in plaats van te dreigen met verderf, terminale ziektes en dode familieleden.

De trivia

– Helaas zit er ook deze keer een verontrustend kantje aan de revival: volgens experts zou het gebrek aan toegankelijke mentale gezondheidszorg ervoor zorgen dat jongeren hun soelaas zoeken in manifesteren, affirmeren en kettingmails.

– Blijkbaar bestond er ook zoiets als faxlore: kettingmails die via fax verzonden werden. Tijden!

– Opgepast wanneer u zich nog eens in een treinstation of winkelstraat begeeft: volgens betrouwbare bronnen maakt ook de flashmob zijn comeback. Alles, maar dan ook alles komt terug.