Fictieve podcastreeks ‘Parallel’ vertelt vaderlandse geschiedenis zoals ze nooit heeft plaatsgevonden

Het dubbelleven van Sandra Kim als KGB-spion? Bob Dylan die werd opgepakt in de Antwerpse cinema Cartoon’s? Duitse porno in prime time op de toenmalige BRTN? De Radio 1-podcastserie Parallel brengt onze alternatieve vaderlandse geschiedenis snaaks tot leven.

Parallel-bedenker en -scenarist Koen Van Deun verkocht twee jaar geleden de aandelen in zijn reclamebureau om ‘even iets anders’ te doen. Toen Radio 1 een fictiepodcast bestelde bij Het Geluidshuis, het Antwerpse audioproductiebedrijf waarmee Van Deun al radiospots had gemaakt en dat vooral bekend is van de gemoderniseerde sprookjesreeks Heerlijk hoorspel, werd hij eerstaanwezend tekstschrijver.

Elk van de vijf Parallel-afleveringen behandelt ‘een volledig waargebeurde Belgische geschiedenis, met alternatieve feiten’. Was het lastig navigeren tussen plausibele en compleet van de pot gerukte voorvallen?

Koen Van Deun: Best wel. Het oorspronkelijke idee was om bekende Belgische gebeurtenissen te vertellen alsof ze helemaal anders zijn verlopen, als parodie op die typische, populaire docupodcasts op Spotify. Maar al snel stelden we vast dat die belangwekkende nationale momenten vaak pijnlijk zijn. Met de Herald of Free Enterprise of de Witte Mars kun je niet lachen. Automatisch beland je dan bij dingen die in het soms zo absurde België makkelijk gebeurd hadden kúnnen zijn. Zoals de millenniumbug die de kooien van de Antwerpse Zoo op oudejaarsnacht 1999 liet openspringen. Of de per ongeluk goedgekeurde wet op het homohuwelijk in 1968.

De reeks is ingelezen door Carl Dircksens, de woordvoerder van De ideale wereld. Volgens hem geloven sommige luisteraars toch dat er een kiem van waarheid in jouw verzinsels schuilt.

Van Deun: (lacht) De eerste vijf minuten mag je nog denken dat het echt gebeurd is, maar na tien minuten moet je doorhebben: dit kán niet. Het voor- én nadeel van werken met Het Geluidshuis is dat die mensen hun job zo goed doen dat veel fragmenten heel geloofwaardig overkomen. Een van de strafste dingen vond ik de zogezegd oude newsreels uit 1954 bij het verslag over het zinkende West-Vlaamse dorp Zeende, waarvoor Koen Brandt speciaal muziek heeft gecomponeerd. Ook de hoofdsoundtrack van Joris Hermy heeft de allure van ernst. Er zijn verder een paar nieuwe hits geschreven voor Sandra Kim, op basis van echt wel domme, faux-communistische teksten van mij: ‘Oli oli oli l’ouvrier / Oli, on t’a oublié. ‘ Om het te doen lijken alsof Walter Grootaers indertijd écht een bepaald verhaaltje heeft opgedist in De drie wijzen, hebben we zijn intussen wat zwaardere stem verhoogd en gemixt met de echte audio van dat programma. Veel zaken zijn ook gewoon buiten opgenomen. Twee Mexicaanse vrienden hebben mij kilometerslang voortgesleept om het geluid te evoceren van een bewusteloos lichaam dat wordt meegesleurd. Op de duur dacht ik tijdens het schrijven: hoe ver kan ik gaan voor ze mij komen zeggen dat het onmogelijk is? Nooit iemand gehoord. (lacht) Geluidstechnicus Frank Duchêne is een held. Al heeft hij soms ook wel gevloekt, zoals bij het creëren van de scène met de boot en de duiker in de aflevering over Zeende – wegens totaal gebrek aan boot, duiker en zee. Maar hij vond het toch vooral geweldig leuk.

Zo te horen was hij niet de enige.

Van Deun: Bedoel je Friedl’ Lesage die doet alsof ze live on air tript op lsd? (lacht) Dat was heel sympathiek van haar, want niemand had haar gebrieft voor ze de studio binnenwandelde. Sterk ook dat Patrick Janssens als ex-burgemeester een Antwerpse doofpotoperatie mee wilde opvoeren. Je moet het maar doen. Dan had je nog Alex Agnew met die ontsnapte ringstaartmaki’s in zijn tuinhuis – ja, dat is hun échte gekrijs – en André Vermeulen die plechtig meedeelt: ‘Ik ben een kaka.’ Mensen wezen de hele tijd naar mij in de studio: ‘Allemaal die zijn schuld daar.’ (lacht)

We hebben het nu wel over het kolderieke België, maar is het niet angstaanjagend hoe snel het bespottelijke begrip ‘alternatieve feiten’ de voorbije jaren is gehomologeerd en zelfs aangestuurd door staatsleiders?

Van Deun: Ja, het was Trumps adviseur Kellyanne Conway die de term vijf jaar geleden voor het eerst gebruikte. In die zin drijft Parallel mee met de stroom. Oorspronkelijk wilden we het laten voorkomen alsof Radio 1 eigentijds is en dus ook alternatieve feiten aandraagt. Maar we zagen al snel in dat we niet mochten tornen aan de betrouwbaarheid van een nieuws-en-duidingzender. Dan wordt het gevaarlijk. Zelf ben ik extreem hard pro wetenschap en objectiviteit, dus ik zie die evolutie waarin de realiteit wordt omgebogen met lede ogen aan. Er circuleert al langer dan vandaag zo veel informatie dat mensen gewoon kiezen wat ze willen geloven, dus eigenlijk hadden we dit kunnen zien aankomen. Leuk voor humoristen, dat wel. Maar hoe we hier ooit weer uit zullen raken: geen idee. (lacht)

Koen Van Deun

Geboren in Merksem op 5 februari 1982.

Studeert reclamevormgeving en beeldverhaal aan Sint-Lukas Brussel.

Richt in 2014 als creatief directeur mee reclamebureau De Vloer op.

Werkt vandaag als freelance copywriter en schrijver van luisterverhalen, podcasts en ‘onzin allerlei’.