Prestigieuze Saatchi Collectie steekt uitzonderlijk Kanaal over

Een zestigtal werken uit de Londense Saatchi collectie is in het kader van de expo ‘La route de la soie’ te zien in Lille.

Slechts voor de derde keer verlaat – een deel van – de Londense Saatchi collectie zijn thuisbasis. Na Berlijn en Sint-Petersburg krijgt nu ook Lille de prestigieuze kunstverzameling over de vloer. In samenspraak met de mensen van Saatchi zelf selecteerde Lille3000 een zestigtal werken voor de expo ‘La route de la soie’.

Zoals de naam doet vermoeden bundelt de expo in Tri Postal, het voormalige postsorteercentrum in hartje Lille, werk van kunstenaars uit China, India en het Midden-Oosten. Rode draad vormt het vaak sterk maatschappijkritische karakter van de werken. Heel wat kunstenaars stellen de religieuze, politieke en economische context van hun thuisland in een bijzonder hedendaagse visuele taal in vraag. Zowel inhoudelijk als vormelijk levert dat erg boeiende werken op.

Zo stelt de Iranese Shadi Ghadirian met haar foto’s van gesluierde vrouwen, van wie het gezicht vervangen is door een alledaags huishoudelijk voorwerp, de plaats van vrouwen in de maatschappij in vraag. Ook de Irakees Hayv Kahraman speelt met dat thema: de elegante, bijzonder voornaam uitziende vrouwen op zijn schilderijen zijn bezig met rituele slachtingen. Iets wat normaal een bij uitstek mannenbezigheid is.

Een beeld dat we in het Westen minder goed kennen is dat van de vrouw als prostitué. Met haar levensgrote, uit allerlei materiaal samengestelde sculpturen van prostituees, de ‘Teheran Prostitutes’, kaart de Irakese Shirin Fakhim een thema aan waar normaal niet over gesproken wordt.

Ook in de installatie ‘Ghost’ (2007) van de Frans-Algerijnse Kader Attia is het godsdienstthema alomtegenwoordig. Via het gebruik van zilverpapier vulde hij de ruimte met maar liefst 560 knielende moslimvrouwen in gebed. Attia boetseerde het zilverpapier ter plaatste rond dertien kunststudenten, die telkens een net iets andere houding aannamen. Met zijn holle, futuristische beelden wil hij zaken als identiteit en devotie in vraag stellen.

Rondrijdende rolstoelen

De Palestijnse kunstenaar Wafa Hourani vond inspiratie in de politieke actualiteit van zijn land. Zijn installatie ‘Qalandia 2067’ reflecteert over de toekomst van het belangrijkste checkpoint voor Palestijnen om naar Jeruzalem te gaan. Volgens Hourani wordt Qalandia misschien een belangrijke uitkijkpost voor Israëlische toeristen. Onder andere door de muziek roept Hourani alleszins een typisch Palestijnse sfeer op.

Een verwijzing naar de Chinese politieke situatie is het portret van Mao als kat, dat ook als affichebeeld dienst doet, van Qiu Jie. Met zijn werk ‘Chinese offspring’ (2003), waarin menselijke figuren – net als beesten in een slachthuis – ondersteboven aan het plafond hangen, verwijst de Chinese kunstenaar Zhang Dali dan weer naar de geboortepolitiek van zijn land.

En ook de wellicht meest spraakmakende installatie komt uit China. In ‘Old Persons Home’ (2007) plaatsten de in hun land erg controversiële kunstenaars Sun Yuan en Peng Yu tien intussen bejaarde wereldleiders in een rolstoel. Dat je als bezoeker tussen die rondrijdende rolstoelen kan wandelen, maakt van het kunstwerk een bijzondere ervaring.

Boeiende reis

Tot slot komt de soms schrijnende economische situatie aan bod. Zo bouwde de Chinese Liu Wei met zijn installatie ‘Love it! Bite it!’ Westerse architecturale iconen met een oosterse toets uit bijtbenen voor honden na. Of kaart Jitish Kallat de jonge leeftijd van de boekenverkopers in Bombay aan met zijn gigantische sculptuur ‘Eruda’ (2006).

Ook uit India komt Subodh Gupta, die in 2006 in de St Marie-Madeleine kerk in Lille al zijn werk ‘God Hungry’ mocht installeren. Net als bij die installatie kaart hij ook in Tri Postal de verspilling aan. Al is het tegelijk een verwijzing naar het dagelijkse leven en huishouden in India.

‘La route de la soie’ neemt zijn bezoekers dus mee op een bijzonder boeiende, maar soms ook erg confronterende hedendaagse reis langs de eeuwenoude zijderoute.

Elien Haentjens