De vooruitblik: dit mag je verwachten van het expojaar 2025

Kunst mag in 2025 weer ongebreideld zichzelf zijn. Zowel in het buitenland, als bij ons.

‘Kunst is niet alleen een manier om de wereld te begrijpen, maar ook om haar opnieuw vorm te geven’, orakelde Pablo Picasso ooit. De Spaanse meester – een onbetamelijke narcist en macho naar verluidt – hoefde dat in zijn tijd nog niet te verkondigen via Instagram of bang te zijn om gecanceld te worden. Nu elitaire ideologie steeds meer de toon zet, is het cruciaal om te beseffen dat kunst niet bedoeld is om de wereld te redden. Toch niet in eerste instantie. Of zou Michelangelo bij het schilderen van de Sixtijnse Kapel echt hebben gedacht: ‘Dit wordt hét plafond waarmee ik alle discussies over klimaatverandering en circulatieplannen voor eeuwig beëindig.’

Kunst moet uitdagen, troosten, schuren en soms simpelweg behagen en verrukken. Wanneer kunst – kennis die via de zintuigen passeert – wordt gereduceerd tot een moreel kompas en politiek pamflet, verliest ze haar mysterie, haar subversieve kracht en de schoon- slash lelijkheid die haar uniek maakt. Laat 2025 daarom het jaar van de échte emancipatie zijn, het jaar waarin kunst weer vrij kan ademen en zichzelf zijn, zonder keurslijf en ketenen van geslacht, geaardheid of kleur, met musea en galeries als safespaces: niet voor dogma’s, maar voor de grenzeloze diversiteit van creatieve expressie.

In België alvast geen gebrek aan tentoonstellingen die beloven te confronteren en te intrigreren. In Brussel krijgt Berlinde De Bruyckere – eindelijk! – haar eerste grote solo in Bozar (21.02-31.08), een showcase van rauwe lichamelijkheid, existentiële kwetsbaarheid en sculpturen die de grenzen tussen schoonheid en verval doen vervagen. In Gent haalt het MSK romantisch realist Jules de Bruycker (22.03-29.06) vanonder het stof, met etsen en schilderijen waarin mystiek en poëzie versmelten. In Antwerpen is er in het FOMU Lee Miller in Print (28.02-08.06), een ode aan de iconische modefotografe die de badkuip van Hitler indook. En KMSKA trakteert op Panamarenko op papier (30.01-04.05) en nachtelijke beelden van Hans Op de Beeck (22.03-31.08).

Buiten België is het de komende maanden uitkijken naar Siena: The Rise of Painting 1300-1350 (6) in de Londense National Gallery (08.03-22.06), een unieke kans om in de wieg van de renaissance te loeren. In Amsterdam mag Teutoons titaan Anselm Kiefer met Sag mir wo die Blumen sind zowel het Stedelijk Museum als het Van Gogh Museum (07.03-09.06) vullen met monumentale, historisch beladen tableaus. Parijs laat je door de strak symmetrische vintagewereld van Wes Anderson kuieren in de Cinémathèque française, terwijl Musée Jacquemart-André hulde brengt aan Artemisia Gentileschi (14.02-29.06) met een overzicht van meesterwerken die de kracht en emotie van de barok in een vrouwelijk perspectief plaatsen. En als u in Rijsel bent, mag u Fêtes et célébrations flamandes (Palais des Beaux Arts, 26.04-31.08) niet missen, waar Brueghel, Rubens en Jordaens een barokfeestje bouwen.