Coronacrisis bedreigt kunstensector

De coronacrisis heeft grote financiële gevolgen voor de kunst- en cultuursector. Dat blijkt uit een online bevraging van het kunstenaarsplatform ‘State of the Arts’. Al 427 cultuurwerkers met zeer uiteenlopende profielen getuigden er over de impact van het virus.

De 427 getuigenissen van cultuurwerkers zijn nog maar het begin volgens Kobe Matthys, lid van State of the Arts: ‘De komende dagen verwachten wij dat nog veel meer mensen zullen getuigen. We hebben het formulier nu ook in het Frans opgesteld, zodat ook de Franstaligen kunnen reageren. De opgetelde verliezen van deze eerste 400 mensen worden nu al op zo’n 2 miljoen euro geschat.’

Ook voor de muzieksector zijn er al gevolgen op te tekenen. Uit cijfers van Sabam blijkt dat er tot 3 april al 2.822 aan muziek gerelateerde evenementen geannuleerd zijn. Er is ook sprake van een geëxtrapoleerd verlies van 8 tot 12 miljoen voor muzikanten.

Dat verlies betekent voor vele artiesten een erg zware dobber. Zo blijkt uit de getuigenis van deze muzikant: ‘De grote productie C(H)oeurs bij Opera Ballet Vlaanderen waaraan ik als cellist meewerkte, werd volledig geannuleerd. Hierdoor verlies ik naar grote waarschijnlijkheid mijn inkomsten, wat voor mij en mijn gezin zware gevolgen zal hebben. Zicht op een alternatief inkomen is er niet.’

Ook productiehuizen en artiesten die investeerden, werden getroffen door deze crisis, zegt Matthys: ‘Veel kunstenaars hebben zelf eerst een hoop onkosten gemaakt om iets op poten te zetten. Ze nemen heel wat investeringsrisico’s in de hoop die later terug te verdienen.’ Een artiest uit de visuele kunsten getuigt: ‘Ik had geïnvesteerd in een soloshow op Art Brussels, maar die werd uitgesteld. Een commissie voor een nieuw werk werd geannuleerd en de verkoop van twee andere werken werd uitgesteld. Het is een directe financiële klap en dit is nog maar het begin.’

Solidariteit

Zo’n klap komt nog harder aan voor wie niet op een kunstenaarsstatuut kan terugvallen. ‘Veel artiesten kunnen geen beroep doen op een opvangnet’, haalt Matthys aan. ‘Het grootste deel van de kunstensector werkt met tijdelijke contracten: er bestaat geen wettelijk kader om hen van tijdelijke werkloosheid te voorzien. Enkel wie het kunstenaarsstatuut heeft, kan terugvallen op werkloosheid als minimuminkomen. Voor mensen die niet binnen dat statuut vallen, wat de grote meerderheid is, is er niets. Veel kunstenaars maken zich zorgen over hoe ze moeten overleven. Deze crisis toont aan hoe precair en slecht de werkomstandigheden in de kunsten zijn.’

Er is veel medeleven en solidariteit: ‘Er wordt geld ingezameld om bepaalde vzw’s te redden, bijvoorbeeld. Je merkt ook dat mensen creatief zijn en alternatieven op poten zetten. Denk maar aan concerten op een balkon, de culturele evenementen die georganiseerd worden via streaming en de video’s die circuleren op sociale media. Maar dergelijke solidariteit en creativiteit kennen ook hun grenzen. Het blijft heel belangrijk dat kunstenaars mee wegen op het debat rond compensatie bij de overheid, opdat zij en kleine organisaties niet vergeten worden. Daarom gaan we dit onderzoek zoveel mogelijk delen met parlementariërs. We hopen dat de talloze afzeggingen en annulaties worden meegenomen op de politieke agenda’, aldus Matthys. ‘Het is niet duidelijk hoe lang de coronacrisis zal duren. Maar als het zo nog twee maanden verder gaat, wordt het niet alleen een ramp voor de kunstensector, maar ook een onhoudbare situatie voor de kunstenaars die in de minst beschermde statuten werken.’