Actuele Mexicaanse kunst te gast in Charleroi

De tentoonstelling ‘Esperado/Inesperado’ in BPS 22 in Charleroi toont actuele kunst uit de Mexicaanse collectie Coppel.

Er was eens een koppel dat rijk werd van de handel in kleding en huishoudapparatuur. Met het geld verrichten de echtelieden goede werken op het vlak van kunst en cultuur. Dat spreekt niet vanzelf, want Isabel en Agustin Coppel leven in een van de onzaligste plekken ter wereld.

In de stad Culican worden niet alleen de meeste tomaten van heel Mexico geteeld, er worden ook de meeste narcotica verhandeld – een garantie voor bloedig geweld. De Coppels laten zich niet intimideren. Ze draaiden op voor de renovatie van het museum voor moderne kunst, en richtten de stedelijke botanische tuin opnieuw in, met flora maar ook met beelden, een bibliotheek en pedagogisch centrum, een wintertuin en straks ook een kleine exporuimte met een exquise collectie.

De Coppels vonden smaak in Mexicaanse moderne en actuele kunst. Ze ontdekten de inbedding ervan in Latijns-Amerikaanse en internationale stromingen, en trokken die lijnen door in een eigen verzameling. Eén ervan vertrekt bij de Brazilianen Helio Oiticica en Lygia Clark. Die roofden de Mondriaanse abstractie uit het Westen en schoeiden ze op een latinoleest – licht, sculpturaal, ruimtelijk.

Menselijke fascinatie

Een andere bron ontspringt bij de Cubaanse Ana Mendieta. Zij liet zich op video registreren als een antieke godin-moeder die haar lijf in de aarde grifte, haar eigen bloed gebruikte en primitief-religieuze rituelen een eigen draai gaf. Ook Lothar Baumgarten moet als pionier worden vermeld. Met het temperament van een antropoloog keek hij naar verdwenen of bedreigde culturen. Zo fingeerde hij fotografisch hoe de natuur de laatste restanten van een beschaving overwoekert.

Om hun keuze uit de actualiteit te maken, laten de Coppels zich leiden door een fascinatie voor de levende mens, zijn sociale relaties en omgeving. Dan kan het er bepaald geëngageerd toegaan, zoals in de op video vastgelegde actie van Pedro Reyes. Met steun van de overheid versmolt hij meer dan 1000 geweren tot spaden om er bomen mee te planten in het door geweld geteisterde Culican.

Opgezette ezel

De titel van de tentoonstelling, Esperado/Inesperado, in BPS 22-Charleroi vangt de emotionele geladenheid bij kunstenaars als Rineke Dijkstra met haar portretten van torero’s vlak na het stierengevecht; Gordon Matta-Clark met zijn kegelvormige uitsnijding uit een tot de sloop veroordeeld huis; Inaki Bonillas die zich met bittere consequentie wreekt op een valse vriend door hem prominent uit zijn geëxposeerde familiefoto’s weg te snijden.

Bitter ook, maar komisch, werkt de opgezette ezel van Maurizio Cattelan. Hij stuurde het dier in zijn plaats toen hij door een universiteit gelauwerd moest worden. En de ezel staat voor elke Mexicaan die in de States gaat werken, en er donkey wordt genoemd.

Jan Braet