Valeria Luiselli geldt, samen met de Chileen Alejandro Zambra, als een van de grote Latijns-Amerikaanse talenten van het moment. Na ‘Valse papieren’, ‘De gewichtlozen’ en ‘De geschiedenis van mijn tanden’ verschijnt nu ook ‘Vertel me het einde’: een muur van woorden.
De vluchtelingencrisis is een van de grote schandvlekken van deze tijd. De kampen van Calais, het massagraf dat de Middellandse Zee heet, de tenten in stadsparken, de angstzaaiende politici die voor enkele procenten winst in de polls bereid zijn om de Conventie van Genève in vraag te stellen of deals met dictatoriale regimes te verdedigen, het openlijke racisme op onlinefora: het woord schaamte is te beperkt om ons flagrant gebrek aan erbarmen te vatten.
Centrale zin: kinderen proberen uit de handen te blijven van verkrachters, corrupte politieagenten, moordlustige soldaten en drugsbendes die hen onder dwang aan het werk zouden kunnen zetten op papavervelden of marihuanaplantages, als ze hen al niet door hun kop schieten en in een massagraf achterlaten.
Niet alleen Europa worstelt met zijn onvermogen om enkele greintjes menselijkheid op te brengen. Ook de VS kampen met een tomeloze instroom van vluchtelingen die vanuit Mexico wanhopig de grens willen oversteken, in de hoop onderdak te vinden in het moderne Kanaän, dat helaas geregeerd wordt door een griezelige Muppet die denkt dat een muur alles zal oplossen. Terwijl Valeria Luiselli, zelf afkomstig uit Mexico-Stad, op haar green card wacht, besluit ze als tolk aan de slag te gaan bij een immigratiekantoor. Daar aanhoort en vertaalt ze de verhalen van kinderen die hun leven in handen van mensensmokkelaars hebben gelegd en de lange reis van Zuid-Amerika naar Long Island ondernomen. Veertig vragen krijgen de haveloze kinderen voorgelegd, vragen die Luiselli een ambtelijk houvast bieden waarrond ze haar essay opbouwt. Waar zijn je moeder en vader? Ben je misbruikt geweest? Vrees je bendegeweld? Vaak krijgt ze enkel gestamel als antwoord en omdat de overheid geen pro-Deo-advocaat hoeft te betalen, worden de meeste dossiers met ‘illegal alien’ afgestempeld. Return to sender, meer geluk de volgende keer – het helpt trouwens als je wat littekens hebt, of een bewijs dat je broertje is neergekogeld door drugsbendes.
Luiselli doorspekt haar essay met onthutsend cijfermateriaal over de gevaarlijke dwaaltocht die minderjarigen ondernemen – ‘Sinds 2006 zijn minstens 102.000 migranten verdwenen‘ – en pluist de meedogenloze wetgeving uit waarmee men alles in het werk stelt om immigranten te weren. Luiselli is zeker niet de eerste auteur die dit wereldomspannende probleem aankaart, maar haar beknopte helderheid en haar boots on the ground-aanpak, springen in het oog. Liever dan een foto van Aylan te posten met een droevige smiley onder rijdt ze met haar man de Mexicaanse grensstreek af, gaat ze in muffe rechtszalen tolken en richt ze met haar studenten een hulporganisatie op die erover waakt dat het Mexicaanse bendegeweld de Amerikaanse concentratiescholen niet infecteert. Luiselli maakt pen én handen vuil, en dat dwingt bewondering af.
‘Vertel me het einde’ van Valeria Luiselli, Das Mag/Karaat (oorspronkelijke titel: Tell Me How It Ends), 132 blz., 9,99 euro.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
