Rachel Kushners ‘Creation Lake’: zowel verslavende zedenkomedie als geslaagde parodie op het thrillergenre

Een rondborstige spionne zet het Franse platteland in rep en roer.

Sadie Smith bestaat niet. ‘Ik ben even echt als mijn borsten’, vertrouwt ze de lezer toe. Die opgepompte boezem heeft haar als geheim agente geen windeieren gelegd. Mede dankzij haar weelderige decolleté slaagde ze er al in om te infiltreren bij een motorbende en ook klimaatactivisten blijken niet ongevoelig voor het betere siliconenwerk – Smith moest glimlachen toen een jonge ecoterrorist door de FBI tegen de grond werd gewerkt vlak nadat hij een kwart ton kunstmest bestelde.

Vrouwelijke spionnen hoeven niet bijster sluw te zijn, de mannelijke blik laat zich blijkbaar makkelijk verblinden. Maar de FBI is geen loyale werkgever. Wanneer een proces niet de verhoopte veroordeling oplevert – de rechter beschouwt haar verleidingskunst als uitlokking – , wordt ze persona non grata verklaard en moet ze de overheidsinstelling verlaten.

Niet erg. Er zijn genoeg schimmige privéorganisaties die haar talent appreciëren en, niet onbelangrijk, véél beter betalen. Smith krijgt de opdracht om Le Moulin, een Franse commune, in diskrediet te brengen. Le Moulin wordt aangestuurd door Bruno Lacombe, een anarchistische filosoof die een radicale terugkeer naar de natuur bepleit. Hoewel hij in zijn geschriften elke vorm van geweld streng veroordeelt, vormen zijn volgelingen wel een gevaar voor een lucratief vastgoedproject. Petities, protestmarsen, gesaboteerde bulldozers: het geduld met die werkschuwe hippies is op.

De rol van agent provocateur gaat Smith bijzonder goed af. In een mum van tijd heeft ze Pascal, de uitvoerend adjudant van Lacombe, rond haar vinger gedraaid. Nu is het nog een kwestie van opruiing: een (al dan niet mislukte) aanslag op een Franse politicus moet ervoor zorgen dat de leden van Le Moulin collectief de bak in vliegen. Maar iedereen die weleens een spionageroman leest, weet dat dergelijke missies zelden rimpelloos verlopen.

De Amerikaanse schrijfster Rachel Kushner – u kent haar van haar bejubelde debuut De vlammenwerpers en het bekroonde Club Mars – amuseert zich kostelijk in deze genre-oefening. Haar literaire thriller zoeft als een tgv over de bladspiegel en Kushner voegt genoeg intellectuele knipogen toe om ook de meerwaardezoeker te plezieren – de cameo van Michel Houellebecq is alvast hilarisch.

Maar in tegenstelling tot de visionaire werken van haar libertaire collega mist Creation Lake wat bijtende diepgang. Het thema van ecoterrorisme – is geweld geoorloofd als je daarmee de wereld kan wakkerschudden? – wordt niet helemaal uitgewerkt en de spottende toon ondergraaft soms de spanning. Een kniesoor die daarom maalt, want Creation Lake is een verslavende zedenkomedie en een geslaagde parodie op het thrillergenre.