Poëzie is springlevend op Vers Vuur: ‘Nederland kijkt nu naar Vlaanderen als gidsland’

De derde editie van muziek- en poëziefestival Vers Vuur staat voor de deur. Dichters Sofie Verdoodt, Vincent Van Meenen en Charlotte Van den Broeck blikken vooruit op de goedgevulde tweedaagse, waar zelfs op de toiletten poëzie te horen zal zijn.

Aftellen geblazen voor poëzie- en muziekliefhebbers. Op vrijdag 13 en zaterdag 14 juni wordt De Studio in Antwerpen voor twee dagen het epicentrum van de woordkunst. Vers Vuur geeft jong en oud talent een podium om hun poëtische en muzikale impulsen de vrije loop te laten. Die gaan alle kanten uit: van intieme lichamelijke gedichten van Charlotte Van den Broeck en spoken word van Merlijn Gabel, over Nederlandstalige synthpop van Johannes Is Zijn Naam en punkrap van Elmer, tot optredens van Porcelain Id en Baloji. Maar op de derde editie van Vers Vuur passeert vooral een waslijst aan Vlaams en Nederlands literair geweld. En ze laten je alle hoeken van De Studio zien: ‘Het volledige gebouw zal van poëzie doordrongen zijn’, legt dichter Sofie Verdoodt uit.

Ook in het kleinste kamertje ontsnap je niet aan een streepje poëzie. In de toiletten van De Studio zal een audiogedicht van Sofie Verdoodt te horen zijn. De schrijfster van de bundels Dood Water (2014) en Anker Kruis Hart (2023) – waarvoor ze de publieksprijs van de Grote Poëzieprijs en de Melopee Poëzieprijs won – schreef het gedicht speciaal voor de gelegenheid. ‘Het ligt in de lijn van thema’s als liefde en ambiguïteit, waar ik al een tijdje mee bezig was, maar ik heb het geënt op de locatie. Het moest een clandestien en verborgen gevoel oproepen, maar het mocht ook iets pikants hebben.’

Een podium voor poëzie

Verdoodt bracht eerder in haar carrière al een album uit met de band Amenra en een conceptalbum met Barst en Karen Willems, ex-drumster bij verschillende rockbands en frontvrouw van de jazzrockband Terre Sol Four. ‘De interdisciplinariteit van Vers Vuur toont aan hoe ontzettend rijk en geschakeerd het poëzielandschap in Nederland en Vlaanderen is’, zegt Verdoodt. ‘Vers Vuur slaagt erin om literatuur en muziek te verenigen op het podium.’

Volgens de dichter is het festival ook de ideale gelegenheid om jongeren warm te maken voor poëzie en literatuur. ‘Hoewel er prachtige boeken worden gemaakt, zit het boek als kunstobject een beetje in een crisis. Maar ik denk dat als een jong publiek ziet hoe poëzie ook los van het papier vorm krijgt, ze ook overtuigd kunnen worden van de kracht van literatuur. Verdoodts hoogtepunt op Vers Vuur? Steve Marreyt die in gesprek gaat over zijn antikapitalistische bundel Onwelvaart. ‘Ik mocht een tijdje geleden gedichten voordragen op zijn boekvoorstelling. Volgens mij wordt het gesprek over zijn geestige en provocatieve bundel heel interessant.’

Onverteerbare chaos

Met vijf romans en sinds mei ook een eerste dichtbundel op zijn naam, heeft ook Vincent Van Meenen zijn plekje verdiend op het podium van Vers Vuur. De ex-theatermaker en experimentele schrijver zal De Studio een kwartier lang stil krijgen met zijn gloednieuwe bundel Alle fonteinen (2025). Van Meenen werkte bijna vijftien jaar aan die poëtische autobiografie over opgroeien met een alcoholverslaafde moeder. ‘Ik heb mij lang afgevraagd hoe het komt dat ik altijd onvoorspelbaarheid opzoek in mijn werk. Nu weet ik dat dat een gevolg is van de chaos die de omgang met mijn moeder teweegbracht. Ik ben een master of chaos geworden. In deze bundel laat ik de chaos achterwege en kies ik voor een radicaal kwetsbare en openhartige manier van schrijven.’

Toch lijkt het onderwerp nog niet voor iedereen verteerbaar. ‘Ik heb een aantal venijnige en kille reacties gekregen van mensen die het onaanvaardbaar vinden om op die manier over je moeder te schrijven. Maar ik trek me op aan de vele hartverwarmende reacties van mensen die me lieten weten dat de bundel hen troost heeft gebracht.’ Wat de dichter precies zal voordragen op Vers Vuur moet hij nog bepalen. ‘Ik laat dat afhangen van de sfeer in de zaal, waar het publiek nood aan heeft en zin in heeft. Door mijn ervaring als podiumdichter en theatermaker, laat ik de dingen graag ontstaan op het moment zelf.’

Volgens Van Meenen heeft Vlaanderen nu een voorbeeldfunctie in de poëzie: ‘Er is een sterke poëziescene in Vlaanderen en er gebeuren hier heel interessante dingen. Meer en meer mensen in Nederland kijken nu naar Vlaanderen als gidsland. Dat is lange tijd andersom geweest.’ Ook Van Meenen kijkt uit naar het optreden van Steve Marreyt. ‘Ik heb heel goede dingen gelezen over zijn werk. Hij is een beetje edgy en durft al eens een uitstapje te maken naar de beeldende kunst. Maar ik ben ook heel benieuwd naar het nieuwe talent waar het collectief Letterzetter van Kortrijk mee op de proppen zal komen.’

Een vurige avond

De top of the bill van Vers Vuur is Charlotte Van den Broeck. Zij heeft op vrijdag 13 juni het hoofdpodium ter beschikking om een poëtische ode te brengen aan het lichaam. De auteur van Waagstukken (2019) en Een vlam Tasmaanse tijgers (2024) brengt fragmenten uit de lijfelijke bundel Plakboel, het Poëziegeschenk 2025, voor het publiek een uur kan wegdromen met Johannes Is Zijn Naam. ‘Het lichaam speelt een belangrijke rol in hoe mijn werk tot stand komt. Ik schrijf vaak hardop, omdat ik eerst op zoek ga naar de ritmische kracht van taal. Betekenis komt daarna pas. Ik zie het zo: zoals de beeldhouwer een beeld uit marmer bijtelt, bijtelt de stem de poëzie uit het lichaam.’ Meer hierover later op de avond als ze met Margot Delaet in gesprek gaat over de verwevenheid van poëzie en het lichaam.

‘Ik geloof heel sterk in het gezamenlijk ervaren van poëzie.’ Daar zit volgens Van den Broeck ook de sterkte van Vers Vuur. ‘Het is heel verbindend om samen poëzie te luisteren. En tegelijkertijd is het een intieme ervaring. Een versregel raakt niet bij iedereen dezelfde snaar. Maar het vergt ook een andere manier van luisteren. Je moet je openstellen om geraakt te worden. Die subtiele dingen gebeuren allemaal in dezelfde ruimte.’

Van den Broeck kijkt vooral uit naar haar internationale collega’s tijdens het Poëziesalon, een initiatief van Versopolis, een Europees poëzieplatform ter promotie van opkomend talent. ‘Met drie van hen heb ik veel opgetreden in het buitenland de afgelopen jaren, dus ik ben benieuwd om hen terug te horen. Het zijn steengoede dichters: Nikola Madžirov uit Macedonië is een heerlijke melancholicus, de Italiaanse Laura Accerboni schrijft prachtig afgemeten versregels en Kayo Chingonyi, een Brits-Zambiaanse dichter, brengt dan weer klassieke, vormvaste poëzie over hedendaagse thema’s als identiteit, mannelijkheid en migratie. De Spaanse Violeta Gil ken ik zelf nog niet, maar ik kijk ernaaruit om haar te ontdekken’, zegt Van den Broeck. Voor Vlaams talent kijkt ze in de richting van Vincent Van Meenen (Alle fonteinen) en Jan Ducheyne (Noodzakelijk kwaad). ‘Toen ik het programma bekeek, wilde ik mij meteen in twee splitsen om overal tegelijk te kunnen zijn.’