Met het ‘Pietje op, Pietje af’-project, een digitale kalender met Zware Piet-cartoons van 25 Nederlandse en Belgische tekenaars, mengt de Nederlandse initiatiefneemster Elise van Iterson zich in het zwartepietendebat. ‘We willen geen uitgesproken voor- of tegengeluid bieden, maar wel afstand nemen van de hard-tegen-harddiscussie’, zegt ze. ‘En we willen laten zien waar tekenaars goed in zijn: de realiteit relativeren of overstijgen. Ze brengen lichtheid waar het zwaar is en diepgang waar het oppervlakkig wordt.’ Bekijk alle cartoons op www.pietjeoppietjeaf.nl. (DB)
‘Ik heb de goedheiligman afgebeeld als de katholieke heilige die hij ooit was. Mét aureool. En wat Zwarte Piet betreft: velen klagen erover dat ‘ze’ de figuur van ‘ons’ afpakken door hem aan te passen. Ten eerste is aanpassen niet hetzelfde als afpakken, en ten tweede zijn we al wel meer jeugdidolen kwijt. Daarom rakelde ik oude typetjes op die een belangrijke rol in mijn jeugd hebben gespeeld en maakte ik daar Pietjes van. Om de kwestie lichtjes te bespotten, maar ze ook niet te hard te veroordelen.’
‘We zien hier de angstige Zwarte Piet, die zijn kleur probeert te ontvluchten. De bange man keek nog even achter zich. Hij is niet blank, niet roos, niet geel. Hij is kleurloos geworden. Ik wil vermijden dat iemand zich achteraf beledigd voelt. Het is ook allemaal niet te melodramatisch. Daar hou ik niet van.’
‘Deze tekening dateert uit de jaren negentig – uit de vorige eeuw, dus (lacht). De tekening gaat over het moment dat je als kind begint te twijfelen of de Sint nu wel of niet bestaat. We zien papa-Sint en mama-Piet, al had het evengoed omgekeerd kunnen zijn. Feit is dat het kind hier nog gelooft in hem of haar. De Piet is immers zwart van de roet.’
‘De Sint, en het gegeven dat volwassenen hun kinderen bewust iets wijsmaken, heeft mij altijd beziggehouden. Het is de periode waarin je voor de eerste keer in je leven met leugens geconfronteerd wordt. Ik ken mensen die daarbij een trauma hebben opgelopen.’
‘Toen Elise van Iterson me vroeg om mijn versie van Piet, kon ik niet anders dan mijn favoriete Piet aller tijden te tekenen: Piet Mondriaan! Ik geloof nog steeds in deze Piet. Sterker nog, ik verwacht hem zoals elk jaar in de nacht van 5 december aan mijn bed, geschoren en gewassen, met een pluimpje als attribuut. ‘
‘Mijn prent gaat over inpakken. Een geschenk krijgen, is maar het halve werk. Er is ook het inpakken. Een kind wil dat inpakpapier openscheuren, dat is belangrijker dan het cadeau zelf. Misschien gaat het werk van Christo, de meester van het inpakken die mij hier de weg toont, ook wel daarover. De dingen die hij inpakt, worden nooit uitgepakt. Bezoekers van zijn werk komen kijken naar de verpakking. En wat de heisa omtrent Zwarte Piet betreft: misschien is ook hij een man in een verpakking? Zijn fake make-up is erg fijn. Ik vind het net van racisme getuigen om het zwart van Zwarte Piet af te halen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier