Op het Stripfestival van Angoulême wint zeker een vrouw

Drie vrouwelijke auteurs strijden om de Grand Prix op het stripfestival van Angoulême, dat morgen aan zijn uitgestelde 49ste editie begint, met de Amerikaan Chris Ware als “président”. Zoals het een volwaardige post-Covideditie betaamt, is het programma spectaculair en zijn de relletjes talrijk.

Vanavond, op de openingsavond van het meest internationale stripfestival ter wereld, wordt de Grand Prix uitgereikt, de belangrijkste oeuvreprijs voor stripauteurs in Europa. Op de shortlist na de eerste stemronde staan drie vrouwen: de Canadese Julie Doucet en de Françaises Pénélope Bagieu en Catherine Meurisse. In de korte geschiedenis van dit stemsysteem is het de eerste keer dat er alleen vrouwen op de shortlist staan. Sinds zes jaar mogen alle in Frankrijk uitgegeven auteurs op collega’s stemmen voor de Grand Prix, zonder voorafgaande longlist van het festival. De winnaar krijgt geen geldprijs, maar wordt “président” van de volgende editie en krijgt er een overzichtstentoonstelling, zoals Chris Ware dit jaar.

Van de drie genomineerden is Pénélope Bagieu (40) wellicht het bekendst bij ons, want van haar is haar tweeluik Wereldwijven vertaald, met korte biografieën van indrukwekkende vrouwen uit de hele wereld, van Josephine Baker tot Peggy Guggenheim. Recent verstripte ze De Heksen van Roald Dahl en publiceerde ze autobiografische anekdotes uit haar adolescentie als Les Strates.

Net zoals Bagieu is Catherine Meurisse (42) erg populair in Frankrijk, maar nog relatief onbekend bij ons. Ten tijde van de aanslagen in 2015 werkte ze voor Charlie Hebdo. Ze verwerkte het traumatische verlies van haar collega’s met La légèreté en zocht troost in de natuur waar ze opgroeide (Les grands espaces) of in de kunst, met name in haar boek over schilder Delacroix. Haar recentste strip La Jeune Femme et la Mer is een combinatie van beide copingstrategieën en is het resultaat van een verblijf als artist in residence op het Japanse platteland.

De Canadese Julie Doucet (56) is tussen die publiekslievelingen met hun toegankelijke boeken een buitenbeentje. Zij brak in de jaren negentig internationaal door met haar stripreeks Dirty Plotte (‘Plotte’ betekent ‘kut’ in Canadees Frans). Daarin tekende ze zonder censuur of gêne haar nachtmerries en weinig romantische seksuele avonturen. Ze maakte ook langere autobiografische verhalen, zoals My New York Diary, over toxische relaties en drugs. De laatste twintig jaar publiceerde ze collages en poëzie, maar met strips is ze naar eigen zeggen definitief gestopt.

De albumprijzen worden zaterdag pas uitgereikt en tussen de tientallen genomineerde boeken zit ook De Tamboer van Borodino, de biografie van een nevenpersonage uit Tolstojs Oorlog en Vrede door de Vlaamse auteur Simon Spruyt. Het is voor Spruyt zijn eerste nominatie in Angoulême.

Na de grotendeels afgelaste editie van 2021 worden er de volgende dagen opnieuw tienduizenden bezoekers verwacht voor expo’s en een grote boekenbeurs in de hele stad. Bij de tentoonstellingen is het vooral uitkijken naar de overzichtstentoonstellingen van Chris Ware, de auteur van meesterwerken als Rusty Brown, Building Stories en Jimmy Corrigan. Veel wordt ook verwacht van de tentoonstelling over Shigeru Mizuki (1922-2015), een van de belangrijkste Japanse auteurs. Een nieuwigheid op de boekenbeurs is dat de auteurs er dit keer vergoed zouden worden voor signeersessies. Dat was al langer een eis van de tekenaars, omdat veel bezoekers komen voor een exclusieve tekening in hun boeken.

Angoulême heeft ook altijd een politiek kantje. Het festival wou dit jaar een nieuwe albumprijs lanceren voor een ecologische strip. Toen bekend raakte dat verpakkingsgigant en sponsor van het festival Raja zijn naam aan de prijs zou verbinden, stapte de jury prompt op. Ze beschuldigde Raja van greenwashing. Genomineerden zoals Etienne Davodeau en Christophe Blain lieten daarop weten dat ze de prijs niet hoefden. Het festival kondigde aan een nieuwe jury te zoeken, maar of de prijs alsnog zal worden uitgereikt, staat niet vast.

Na de aankondiging van de Grand Prix vanavond staat het festival ook nog stil bij de oorlog in Oekraïne. In het stadstheater zal de Frans-Oekraïense muzikant Dimitri Naïditch optreden, terwijl tekenaars live op scène een verhaal zullen tekenen dat hun verbondenheid met de Oekraïners moet tonen. Het festival verzamelt daarnaast stripverhalen en protesttekeningen over de oorlog op zijn website.