Het is niet al goud wat er blinkt in de politieke satire van Brits talent Natasha Brown.
‘Kraker slaat mede-anarchist de schedel in tijdens politieraid.’ Het is een banaal krantenbericht, weggemoffeld op de streekpagina’s, maar één detail springt in het oog van Hannah, een Britse freelancejournalist die dringend een pittig verhaal nodig heeft. Haar bankrekening knippert al een tijd rood en de laatste tijd worden haar voorstellen lauw onthaald op de redacties. Maar met dit fait divers heeft ze goud in handen, bijna letterlijk, want het wapen in kwestie was geen cricketbat of een matrak, maar een echte goudstaaf.
Hoe komt een baar goud – op dit moment zo’n 1,4 miljoen euro waard – op een gekraakte boerderij op het Engelse platteland terecht? Een hoeve die door een ‘universalistische’ commune bestuurd wordt, waar amper sanitair is en een bende hippies van de moestuin leven. En hoe komt die in de handen van Jake terecht, en waarom wilde hij zijn kameraad Pegasus de kop inslaan?
Hannah bijt zich vast in het verhaal. De vervallen hoeve blijkt de wettige eigendom van Richard Spencer te zijn, een Londense bankier die Gordon Gekko’s bekende motto ‘greed is good’ belichaamt. Voor hem was de boerderij een koopje. Een landbouwersfamilie werd door de bankencrisis van 2008 gedwongen om hun bedrijf van de hand te doen en Spencer – die vet verdiende aan diezelfde kredietcrisis – zag er wel een leuk buitenverblijf in. Rondparaderen als een Engelse lord op zijn landgoed, dat leek hem wel wat. Maar daar besliste Jake anders over – zijn roekeloze aanval heeft verstrekkende gevolgen voor Spencer. En hij is niet de enige die de impact van de goudstaaf voelt. Hannah ontrafelt een kluwen aan verhalen en drama’s.
Centrale zin: Taal is wat jou met de wereld verbindt. Woorden zijn je wapens, taal is je gereedschap, je kapitaal.
Vóór haar ontluikende schrijverscarrière werkte de Britse auteur Natasha Brown jarenlang in de financiële sector, en met haar tweede roman Universeel put ze rijkelijk uit die ervaring. Als insider weet ze hoe meedogenloos er in The City met kapitaal wordt omgesprongen, wat het vaak moeilijk maakt om te sympathiseren met haar personages – iedereen lijdt aan goudkoorts, en egoïsme blijkt net als hebzucht een goede karaktertrek in het kapitalistische systeem.
Brown tackelt niet enkel het neoliberalisme. Universeel – de titel doet het al vermoeden – zit propvol hedendaagse thema’s, van woke tot mediakritiek, van het Britse klassensysteem tot het glazen plafond, en haar politieke satire bezwijkt bijna onder die overvloed. Toch spat het talent van de pagina’s. Knap hoe ze verschillende stijlregisters combineert, en haar vlotte schrijfstijl rechtvaardigt haar plek op de longlist voor de Booker Prize. Als ze de horde van de shortlist neemt, ligt de gouden plak misschien wel binnen handbereik.
