Vernietigen
Tussen de porno en de controverse door schrijft Michel Houellebecq ook magistrale romans. Deze keer gloort er zelfs hoop in zijn donkere universum.
‘Auteur Michel Houellebecq wordt pornoacteur.’ Je moet het de Franse schandaal-auteur nageven: hij weet hoe hij de media moet bespelen. De ene keer vult hij de kranten met zijn vermeende moslimhaat, de andere keer haalt hij het nieuws met zijn gastrolletjes in komische en erotische films. De naam Houellebecq is synoniem geworden met controverse en helaas overschaduwt de hysterie omtrent zijn persona soms de kwaliteit van zijn literaire oeuvre.
Het zal hem ongetwijfeld worst wezen. Met moderne klassiekers als Elementaire deeltjes (1998) en De kaart en het gebied (2010) op zijn naam hoeft hij niets meer te bewijzen. De enige oorkonde die nog op zijn palmares ontbreekt, is de Nobelprijs voor Literatuur, en met elk boek zet hij een stapje richting die onvermijdelijke bekroning.
Zijn nieuwe roman Vernietigen voorziet de Zweedse Academie alvast van stevige argumenten, want ondanks de omineuze titel is dit een van zijn meest sensitieve boeken. Bij Houellebecq denk je niet meteen aan de woorden ‘liefdevol’ en ‘ontroerend’ maar menig lezershart zal bij het dichtklappen van deze klepper gebroken achterblijven.
Dat is allemaal te danken aan zijn hoofdpersonage Paul Raison. De grijze cabinetard wekt vanaf de eerste pagina sympathie op door de waardigheid waarmee hij zijn levenslot draagt. Het geluk lacht hem niet toe: hij zit vast in een bloedeloos huwelijk, zijn vader is doodziek en zijn broer is een zorgenkind. Daarenboven krijgt zijn broodheer Bruno, de minister van Economische Zaken, doodsbedreigingen. Op zich niets nieuws voor deze publieke figuur, maar de geheime diensten slagen er niet in om de afzenders te identificeren. Verontrustend, zeker wanneer een reeks spectaculaire aanslagen door dezelfde mysterieuze terreurgroep wordt opgeëist.
Aanvankelijk berijdt Houellebecq al zijn apocalyptische stokpaardjes. De mens is een machine van vlees, liefde is een illusie, de wereld is een hel, elke religie is zinsbegoocheling, we vullen onze existentiële leegte met consumentisme… Je kunt de klassieke elementen netjes afvinken. Maar Houellebecq draaft niet door. Hij focust zich op het persoonlijke leven van Paul, waardoor je gaat supporteren voor die ambtelijke muis. Misschien kan zijn huwelijk nog gered worden, misschien geneest zijn vader alsnog, misschien kan hij zijn broer uit de klauwen van zijn hebberige schoonzus redden… Misschien is hoop gerechtvaardigd.
Vernietigen is niet Houellebecqs meest gebalde roman, maar hij toont wel opnieuw zijn meesterschap. Met een messcherpe pen ontleedt hij het menselijke hart en onderzoekt hij onze donkerste geesteshoeken. En deze keer schemert er zelfs een soort optimisme tussen de regels door. Je moet het lezen om het te geloven.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
