Met de nodige stijlbeheersing en intelligentie wordt zelfs een biografie van een gehate boekengeleerde een feest – en niet alleen voor filosofen.
Nietzsche – Vrijheid scheppen ***
Onfray & Le Roy
Le Lombard, 128 blz., €19
Stripauteurs ontdekken langzamerhand dat ook in hun kunstvorm geen enkel onderwerp uitgesloten is. Zo kregen we de laatste maanden al strips over filosofie (Logicomix) en documentaire biografieën (The Beatles) voor onze kiezen. Die weinig beoefende genres blijven echter vaak steken in jubelstemming over het gekozen onderwerp. De auteurs lijken al zo verheugd over enkel het idee, dat de uitwerking vaak ondergeschikt blijkt. Bij de aankondiging van een strip over de 19e-eeuwse filosoof Friedrich Nietzsche – u weet wel, de Übermensch en Also sprach Zarathustra – voelden we de wanhoop dus al komen. Laat dat nu echter net de beste houding zijn om aan Nietzsche – Vrijheid scheppen te beginnen.
Voor Nietzsche was de wanhoop de enige goede basisinstelling, omdat uit hoop alleen maar teleurstelling kan voortkomen. Voor een wanhopige mens kan het daarentegen alleen maar meevallen. De jonge Franse auteur Le Roy bewijst dat een biografie over een moeilijk te vatten filosoof niet noodzakelijk een lelijke saaie strip hoeft op te leveren. Hij baseert zich op een filmscenario van filosoof Michel Onfray – zelf geïnspireerd door Nietzsche – om een rijk gamma van korte scènes uit het leven van de tragische filosoof de revue te laten passeren. Denk aan zijn dramatische jeugd, zijn passie voor de klassieke oudheid en muziek, zijn moeilijke verhouding met zijn antisemitische zus – die later zijn werk zou verminken en zo aan de basis ligt van Nietzsches slechte reputatie – zijn oprukkende waanzin en zijn late succes.
Bij de selectie bewaren de auteurs het juiste evenwicht. Nergens wordt extra achtergrondinformatie gegeven; vaak heb je zelfs geen idee wie Nietzsches gesprekspartners zijn. Toch krijg je nergens de indruk dat je iets essentieels gemist hebt als je nog geen filosofie-expert bent. De Nietzscheneofiet voelt zich door dit boek gemotiveerd om meer over de man en zijn werk te weten te komen. Voor de gevorderde bevat Nietzsche – Vrijheid scheppen dan weer verrassende ensceneringen in een rake gevarieerde stijl, naast creatief weergegeven originele motieven – zoals de migraineaanvallen die Nietzsche beletten normaal te functioneren. Het contrast tussen een overgevoelig leven en een harde filosofie maakt van Nietzsche – Vrijheid scheppen een boeiend boek, een echt vergeet-mij-Nietzsche.
Gert Meesters
