‘Devil In a Coma’ van Mark Lanegan: een eerlijk verslag van onversneden minachting voor het leven

Mark Lanegan speelt al zijn hele leven tikkertje met de dood. Een onzichtbaar virus sleurde hem bijna finaal de afgrond in.

Bijna waren we hem kwijt, bijna had de troubadour van Hades zijn laatste overtocht gemaakt, zonder retourticket. Mark Lanegan voelt zich al een paar dagen zwakjes wanneer hij op een morgen doof en duizelig wakker wordt. Hij knalt van de trap en ligt urenlang – zijn vrouw Shelley Brien is gaan paardrijden – bewusteloos onder aan de treden. Wanneer hij bijkomt, blijkt de schade aanzienlijk: twee gapende wonden aan zijn hoofd, een gescheurd ligament, gekneusde ribben en een gedeukte ruggengraat. Koppig ligt hij nog twee dagen op de sofa, tot Shelley vindt dat het welletjes is. In het ziekenhuis blijkt hij besmet met dat vreemde nieuwe virus. Zijn toestand is zo ernstig dat de artsen hem meteen in een kunstmatige coma brengen.

Drie maanden zal Lanegan aan het ziekenhuisbed gekluisterd zijn. En hij blijkt verre van een ideale patiënt. Hoewel hij amper kan ademen, sluipt hij ’s nachts weg om stiekem sigaretten te roken. Hij jengelt bij de artsen om extra pijnstillers – zijn lijf is zo veel drugs gewend dat zelfs de sterkste opiaten zijn leed amper verlichten. Hij weigert ook bloed af te staan. Verpleegkundigen zoeken zich suf naar een gezonde ader en hij wil zijn halsslagader beschermen – wie weet, wil hij zich in een donker uur ooit nog eens overgeven aan heroïne en dan zijn die bloedvaten kostbaar. En hij wil naar huis, weg van de wegterende bejaarden op zijn afdeling. Als hij toch moet overlijden aan corona, dan liefst in zijn eigen living.

Terwijl de verveling hem tot waanzin drijft, overdenkt Lanegan zijn leven. Zijn tirannieke moeder, zijn dronkenlap van een vader, zijn problematische jeugd, zijn liefde voor narcotica en de stoet mislukte relaties: het komt allemaal genadeloos bovendrijven. Valt hij toch eens in slaap, dan wordt zijn brein geteisterd door gruwelijke nachtmerries.

Lanegan windt er geen doekjes om. Zelden lees je zo’n eerlijk verslag van onversneden minachting voor het leven. Meermaals denkt hij in zijn ziekbed aan zelfmoord. We hebben het aan zijn vrouw Shelley te danken dat hij erdoor is gesparteld én zijn grafstem heeft mogen behouden. De artsen waren namelijk van plan tijdens zijn coma een tracheotomie uit te voeren om zijn longen van meer zuurstof te voorzien. Alleen konden ze niet garanderen dat zijn gerafelde stembanden daarbij ongeschonden zouden blijven. Shelley stelde haar veto: ‘Hij sterft nog liever dan zijn stem op te geven.’

Devil in a Coma is het verslag van een helletocht. Vaak wil je wegkijken van Lanegan, die door zijn zelfhaat keer op keer in de Styx springt. Tegelijk supporter je voor de demonische Orpheus die de dood in het gezicht uitlacht. Dit memento, aangevuld met rauwe gedichten, is meteen een van de betere coronaboeken tot nu toe, en een aanrader voor iedereen die verkeerdelijk denkt dat het maar om een griepje gaat.