Lees het meesterwerk ‘Lied van de Profeet’ van Paul Lynch nu, voor het te laat is

Booker Prize-winnaar Paul Lynch kijkt in een glazen bol en voorspelt ons een toekomst vol scherven.

Op een avond wordt er op Eilish’ deur geklopt. Op de stoep staan twee mannen. Ze hoeven zich niet te introduceren, Eilish weet ­precies wie de heren zijn: iedereen herkent de Garda. Beleefd informeren ze naar haar man, Larry Stack, vakbondsleider bij de onderwijsbond. Jammer dat hij niet thuis is, maar wil meneer Stack zich eens melden op het politiebureau voor een informeel gesprek? Eilish ­forceert een glimlach: ­natuurlijk, dankjewel voor de uit­nodiging, hij neemt snel contact met jullie op.

Eilish en ­Larry herkennen de ­dreiging meteen. Sinds de extreemrechtse Nationale Alliance Party de noodtoestand heeft afgekondigd, wordt overal te lande op deuren geklopt. De Garda is op zoek naar staatsvijanden en dat kan zowat iedereen zijn die niet klakkeloos het regime napraat. Larry is verdacht omdat hij binnenkort een onderwijsbetoging organiseert en dat is niet naar de zin van de overheid: in tijden van crisis zijn gezagsonder­mijnende activiteiten niet gewenst.

Ondanks Eilish’ bezwaren trekt Larry toch de straat op. Later ziet zijn vrouw op de staatszender hoe de ­Garda betogers uiteenranselt en vermeende relschoppers in anonieme wagens worden gesleurd. Onder hen Larry, die spoorloos verdwijnt. Al een tijdje loopt het gerucht dat de oude IRA-gevangenissen weer in gebruik zijn genomen, folterforten waar geen advocaten tegen zijn opgewassen.

Eilish blijft achter met vier ­kinderen in een tirannieke maat­schappij. En terwijl de maanden voorbij­strompelen, wordt hun situatie almaar gevaarlijker. Meermaals krijgt ze de kans om naar het buitenland te vluchten maar ze ­weigert haar man achter te laten. Wanneer ook haar oudste zoon Mark verdwijnt – ­hopelijk heeft hij zich aangesloten bij het rebellenleger – beseft ze dat ze in de val zit. De grenzen zijn hermetisch ­gesloten en aan de einder kun je al de eerste rookpluimen van de burger­oorlog ontwaren.

De Ierse auteur Paul Lynch won ­vorig jaar de Booker Prize voor dit Lied van de profeet en al vanaf de eerste ­pagina begrijp je waarom: Lynch’ duistere stijl sluit perfect aan bij de ­beklemmende thema­tiek. Hoofdstuk na hoofdstuk maakt hij tastbaar hoe een nationalis­tische tirannie werkt, en in tegenstelling tot Orwells schoolvoorbeeld 1984 hoeft hij ­amper nog iets uit te leggen: Europa moet tegen­woordig toekijken hoe extreemrechts likkebaardend de macht grijpt en iedereen begrijpt dat de blauwdruk voor een bruine samenleving klaar ligt.

Lynch heeft geen vrolijk boek ­geschreven. Zijn dystopie windt er geen doekjes om: wie zich niet verzet, zal vermorzeld worden onder het ­fascisme. We halen zelden de term ‘visionair’ ­boven – en hopelijk krijgt Lynch on­gelijk – maar Lied van de ­profeet zou wel eens zo’n boek ­kunnen zijn dat over enkele jaren verboden wordt wegens gezags­ondermijnend. Lees dit profetisch meesterwerk nu, voor het te laat is.