‘Zwarte mensen horen geen folk te maken,’ en andere onzin die Annahstasia te horen kreeg

Al een geluk dat de artieste zich daar niets van aan trok tijdens het schrijven van haar album Revival.

‘Wil je een popster worden?’ Dat vroeg een onbekende man de zeventienjarige Annahstasia Enuke toen ze na school stond te wachten op haar ouders. ‘Ik stond gewoon wat te zingen, zoals ik zo vaak deed. Muziek was een hobby, een passie, maar tot op dat moment had ik er nooit aan gedacht dat het ook een carrière kon zijn. Ik was van plan geneeskunde te studeren. Maar ik antwoorde dus ja. Zo werkt een carrière in de muziek, dacht ik: een popster worden, zoals Beyoncé. ’

De man was muziekproducer en het leidde er uiteindelijk toe dat Annahstasia op die prille leeftijd al een platencontract aangeboden kreeg en in het keurslijf van de hedendaagse r&b gehesen werd. Ze was ook even fotomodel. Maar Annahstasia Enu bleek niet in de wieg gelegd voor glamour, goedkope roem en het blitse popcircus. Ze brak met haar label, ging terug studeren en bracht vier jaar geleden in eigen beheer de ep Sacred Bull uit, waarmee ze op tournee ging als support van Lenny Kravitz, een familievriend. Met Revival is er nu eindelijk een nieuwe ep, maar van de neosoul van Sacred Bull is daarop geen spoor meer.

Ik heb niet zoveel met de r&b-traditie. Mijn moeder speelde thuis polka’s en ik ben meer gevormd door gregoriaanse gezangen dan door gospel.

Annahstasia: Eind 2019 was ik compleet opgebrand. De release van Sacred Bull had me heel veel energie gekost, ik had er die tournee met Lenny Kravitz op zitten, die ik ook helemaal zelf had geregeld, én ik stond 20.000 dollar in het rood. Toen begin 2020 de pandemie losbarstte, was ik er echt klaar mee: ik wilde de muziek gewoon opgeven. Maar net die gedachte heeft ervoor gezorgd dat ik de muziek opnieuw ben gaan omarmen. Ik schreef opnieuw songs enkel voor mezelf, net zoals toen ik zestien was, en dat gaf me nieuwe zuurstof.

Het markeerde meteen ook een muzikale koerswijziging.

Annahstasia: Ik ben simpelweg terug naar mijn roots gegaan: folk. Ik heb mezelf destijds akoestische gitaar leren spelen door folkakkoorden te oefenen. Ik wilde muzikaal sowieso een andere richting uit, en ik wilde niet meer afhankelijk zijn van producers. Folk heelt mijn hart, besefte ik, dus besloot ik een folkplaat te maken. Toen ik destijds ondekt werd, wist ik echt niet beter. Ik wist niet dat er andere opties voor een muziekcarrière waren dan popster worden.

Wanneer is dat besef beginnen te groeien?

Annahstasia: Toen ik af en toe ‘neen’ begon te zeggen en besefte dat er een serieus prijskaartje hing aan de zogezegde ondersteuning van een label. Ik werd kort gehouden, en ik was misschien nog een kind – best een ambitieus kind, zelfs – maar dat was een prijs die ik niet wilde betalen. Dus heb ik me met veel moeite van dat contract losgerukt. Sindsdien ben ik een DIY-artiest en doe ik alles zelf tot ik de juiste mensen tegenkom die me kunnen helpen.

En niemand zat te wachten op een Afro-Amerikaanse folkzangeres, blijkbaar.

Annahstasia: Toen ik eens een van mijn akoestische songs voor een A&R-persoon speelde, zei die vlakaf: ‘Dit is een liedje waarop ik mezelf van kant wil maken.’ ‘Niemand heeft nood aan nog een Tracey Chapman’: die heb ik al veel gehoord. Of: ‘Zwarte mensen horen geen folkmuziek te maken.’ En ga zo maar door. Het sterkte me op de duur alleen maar in mijn overtuiging dat het belangrijk was om door te zetten. Als ik met een folkproject dezelfde aandacht kan genereren als met r&b, dan kan ik pas echt iets betekenen. Dan kan ik een vertegenwoordiger van de zwarte verscheidenheid in de wereld zijn. We vormen geen monolithische cultuur of gemeenschap, hè. En er ís een weelde aan zwarte folkmuziek, artiesten als Terry Callier, Son House en Richie Havens, om er maar een paar te noemen. Het tegendeel zou vreemd zijn, aangezien de bron van zoveel muziekvormen uiteindelijk in Afrika ligt.

In Time pleitte auteur Yuval Noah Harari recent tegen identiteitspolitiek. Hij stelt dat elke mens erfgenaam is van het geheel van de menselijke creatie.

Annahstasia: In zekere zin heeft hij natuurlijk gelijk. Als je eenmaal een liedje geschreven en uitgebracht hebt, behoort het iedereen toe. Iedereen kan het spelen en zingen op zijn manier, waar en wanneer je wil. Maar er komt toch meer kijken bij identiteitspolitiek. Je wilt je toch ook onderscheiden en definiëren, als mens en als artiest. Daarom frustreert het me bijvoorbeeld dat ik op Amerikaanse radiostations of door Spotify-playlists nog steeds in het vakje r&b wordt gestopt.

‘Haar zijdezachte r&b bevindt zich in de folktraditie’, zo staat je concert in Gent – in de plantentuin van het universiteitsmuseum – binnenkort min of meer aangekondigd.

Annahstasia: Oké, het is een begin. (lacht) Laten we eerlijk zijn: meestal betekent ‘r&b’ hetzelfde als ‘zwart’, zeker als je een vrouw bent. En ik ben dan wel een Amerikaanse vrouw, maar eigenlijk heb ik niet zoveel affiniteit met die hele r&b-traditie. Mijn moeder is een blanke vrouw uit Wisconsin, met Duitse en Poolse roots. Ze speelde thuis aan de piano polka’s! En we gingen naar een katholieke kerk, waar geen gospel gezongen wordt. Mijn gevoel voor harmonie is eerder gevormd door gregoriaanse gezangen. Die elementen van mijn identiteit vind ik wel degelijk belangrijk. Ze zijn onderdeel van hoe ik mezelf uitdruk. Ik wil gewoon zeggen: mocht de wereld wat rechtvaardiger in elkaar zitten, dan was er minder nood aan identiteitspolitiek en cultuuroorlogjes, maar soms is het echt wel oké om iets te claimen. Soms is het nodig om je plaats aan tafel op te eisen.

Sacred Bull, de titel van je eerste ep en de naam van je label, verwijst naar het afgodsbeeld uit het Oude Testament. Op je nieuwe plaat staan songs als Millionaire, Power en Midas, naar de koning uit de Griekse mythologie die alles wat hij aanraakte in goud veranderde. Mag ik daar een fascinatie voor de verhouding tussen rijkdom en macht in lezen?

Annahstasia: De songs op Revival gaan vooral over persoonlijke rijkdom versus materiële weelde, en over de ware betekenis van ‘winst’. Nu, het bijbelse verhaal van het gouden kalf is een parabel over afgoderij, een kritiek op weelde aanbidden. Maar bekijk het eens vanuit het standpunt van die arme drommels in de woestijn, die door Mozes aan hun lot werden overgelaten terwijl hij op de berg met een of andere God zat te babbelen. Zij namen het heft in handen en creëerden door hun dure juwelen om te smelten een object dat hun troost en hoop gaf. Heel DIY, dus. (lacht) Dat is voor mij de betekenis: neem de controle over je eigen universum in handen, en maak – of nog beter, wees – je eigen gouden kalf, je eigen kompas door de chaos.

‘Een frappante stem die de luisteraar losrukt uit de realiteit, richting haar rijke, aanlokkelijke wereld’, schreef de blog The Line of Best Fit over jou. Is dat wat je wilt bereiken, je luisteraars uit de realiteit losrukken?

Annahstasia: Ik wil ze vooral een pauze geven, een moment om adem te halen in een doordravende wereld. Ik wil rust schenken. Want rust is waar revoluties ontstaan, omdat je dan dingen in vraag begint te stellen. En dat is verdorie heel belangrijk.