Er is, misschien, één manier om Hard hart van Ish Ait Hamou te redden: het beschouwen als een volstrekt naïef boek. Elke andere benadering van deze draak levert uitsluitend grote teleurstelling op.
Het spijt me, echt, maar don’t believe the hype: Ish Ait Hamou heeft niet het Vlaamse debuut van het jaar geschreven – althans, laten we dat hopen. Zijn eerste roman, Hard hart, is ondanks de verschrikkelijke titel eventueel nog wel passabel te noemen, op middelbareschoolniveau. Maar dat hij je nu aangenaam getroffen doet opveren – nee.
Je zou zeggen: een goed begin is het halve werk – en het begin ís ook goed. Amerikaanse jongeman, Tom Macleigh, verlaat het kille nest van zijn ongelukkig getrouwde ouders en gaat studeren, in Boston. De afscheidsscène met zijn moeder, die altijd al veel meer geboeid was door allerlei tv-shows dan door haar jongste zoon, is zelfs sterk te noemen. Tom loopt de woonkamer in en gaat in haar gezichtsveld staan: ‘Een ogenblik slaagde ik erin de onzichtbare verbinding tussen mijn moeder en haar parallelle wereld te verbreken en ik kondigde aan: “Ik moet gaan, mam.” Ze keek me aan en nam mijn gezicht in haar koude, gerimpelde handen. Toen antwoordde ze met een verontschuldigende glimlach: “Dat weet ik, schat, maar je staat voor de tv.” Ik gaf haar een zoen en deed de deur zachtjes achter me dicht.’
Maar dan. Aan ‘de universiteit’ (niet Harvard, in ieder geval) valt hem op de eerste dag al een meisje op, en, het zal ook eens niet, het is liefde op het eerste gezicht, althans van zijn kant. Waarna maandenlang geaarzel vanwege verlegenheid, waarna alles toch in orde komt, waarna er alsnog iets vreselijk misgaat. Die laatste plotwending is zó volkomen ongeloofwaardig (en, eigenlijk, ook nog eens diep beledigend voor al wie ooit het lijdend voorwerp is geweest van de misdaad waar het hier over gaat) dat de drie slothoofdstukjes beter van het verhaal waren afgeknipt. Alleen blijf je dan wél met een volstrekte draak zitten, in een hopeloos bordkartonnen decor, waarin de auteur ook nog enkele oudere en wijzere nevenpersonages heel wat levenslessen in het rond laat strooien, waarvan deze de belangrijkste is: kom niet te laat – als de gelegenheid zich aandient: grijp ze, want ze komt nooit terug.
Misschien dat de eerste twaalf hoofdstukken toch enigszins gered kunnen worden als je ze als volkomen naïeve literatuur beschouwt; naïviteit die ook uit het volgende blijkt. Er is een koffiebar waar Tom graag luncht, ook al omdat ‘ze een bibliotheek hadden met een kleine maar oerdegelijke verzameling boeken. Ik liet mijn blik over de titels glijden en zag meteen klassiekers als The Great Gatsby en De alchemist van Paulo Coelho.’ Tegelijk heb ik in geen tijden een aanschouwelijker voorbeeld gezien van de literaire wijsheid die Mulisch bijvoorbeeld eens als volgt verwoordde: een verteller is iemand die iets verliest, een schrijver vindt.
HARD HART *
Ish Ish Ait Hamou, Manteau, 160 blz., ?15.
Zin in meer?
Op primaverba.be
kunt u de eerste hoofdstukken van alle Primaverba-titels lezen.
HERMAN JACOBS
SLEUTELZINNEN Plotseling drong het glashelder tot me door dat ik van haar hield. Sinds de dag dat ik haar stem voor het eerst had gehoord, had mijn hart geweten dat zij degene was op wie ik had gewacht, maar pas nu hadden mijn hersenen een woord kunnen plakken op deze buitengewone en complexe emotie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
