Sam Mendes als regisseur, Roger Deakins als cameraman, Javier Bardem als schurk… Met zoveel toppers on her majesty’s secret service moet Skyfall wel de moeder aller James Bond-spektakels worden. Op visite bij Craig… Daniel Craig, voor de derde keer present als 007. ‘Bond is geen mannelijk rolmodel. Hij moet de wereld redden en dat is al lastig genoeg.’
Toen Dr. No op 5 oktober 1962 in Londen in première ging, was er geen levende ziel die kon vermoeden dat James Bond een halve eeuw later nog steeds in dienst zou zijn van MI6. Niet alleen groeide de franchise rond Ian Flemings cynische en immer kreukvrije gentleman-spion uit tot de succesvolste uit de filmgeschiedenis – met 22 ‘officiële’ sequels – Bond werd een fenomeen, actieheld, mode-icoon, nationaal embleem en vrouwenmagneet in één. Of hij nu werd geïncarneerd met het stoere, Schotse flegma van Sean Connery, de ironische, Britse flair van Roger Moore of met de ruwe bolster en blonde pit van Daniel Craig, altijd bleef 007 de ultieme mannelijke, kapitalistische fantasie – zijn maatpakken strak, martini’s droog, auto’s snel, vrouwen bloedmooi en tegenstanders sadistisch tot op het bot.
Anno 2012 is de wereld, zelfs die van Bond, wel grondig veranderd. De Koude Oorlog is ontdooid, de Berlijnse Muur is gevallen en de Bondbabes hebben brains gekregen. Bovendien is 007 allang niet meer de enige actieheld die de multiplexen doet daveren en niet hij alleen kreeg af te rekenen met megalomane snood-aards die de wereldhegemonie willen grijpen. De voorbije jaren dreigden Jason Bourne, Ethan Hunt en een plejade van superhelden hem tot marketingvehikel en anachronisme te degraderen.
Een make-over drong zich op. En Bond kreeg die, in Casino Royale (2006), waarin hij met succes werd gerestyled voor de 21e eeuw – met meer grinta, realisme en het nieuwe, doorgroefde gezicht van Craig. Minder geslaagd was dan weer Quantum of Solace (2008), de vorige Bondfilm, met zijn slappe personages en zijn script dat zowel shaken als stirred proefde. Bovendien was er in hetzelfde jaar de beruchte staking van de scenaristengilde en in 2010 het failliet van filmstudio MGM, dat de toekomst van de franchise meer bedreigde dan alle Dr. No’s en Goldfingers samen.
AL DIE FACTOREN ZORGDEN ERVOOR DAT de productie van Skyfall – Bonds 23e avontuur, dat volgende week vrijdag eindelijk in de zalen komt – met dik twee jaar werd uitgesteld. ‘Achteraf bekeken, was dat een zegen’, aldus Craig, die zich in de tussentijd bezighield met cowboys, aliens, Kuifje en Zweedse hackers. ‘Voor het eerst hadden we meer tijd om aan het script te werken en een dreamteam te verzamelen. Officieel mochten we niks zeggen, maar ondertussen spraken we af in het geheim. We waren ervan overtuigd dat alles goed ging komen en dat we in 2012 een nieuwe Bondfilm klaar zouden hebben, precies vijftig jaar na de eerste.’
Met die ‘wij’ bedoelt Craig zichzelf én Eon-producenten Michael G. Wilson en Barbara Broccoli, dochter van Cubby Broccoli, die Bonds overgang van boek naar doek vijftig jaar geleden initieerde. Met ‘dreamteam’ verwijst de blonde Bond – indertijd sceptisch onthaald maar nu bij elk aspect van de productie betrokken – naar het nooit eerder geziene aantal Oscarwinnaars en – nominees dat werd ingehuurd om de wrange nasmaak van Quantum of Solace weg te spoelen.
Skyfall moet niet alleen een topspektakel worden, met exotische locaties in Londen, Schotland, Shanghai, Macau, Istanbul en Adana. Het moet een Bondfilm worden die er ook artistiek toe doet, die de erfenis in dit jubileumjaar dat extra gulden randje geeft. Met Sam Mendes, de Britse maker van American Beauty, Road to Perdition, Jarhead en Revolutionary Road, wisten Craig en co alvast een absolute A-list-regisseur te strikken. En Mendes bracht op zijn beurt een deel van zijn vaste crew mee, onder wie topcameraman Roger Deakins – negen Oscarnominaties en huisfotograaf van de broertjes Coen.
‘Ik heb met Sam samengewerkt voor Road to Perdition‘, legt Craig de even opmerkelijke als onverwachte keuze voor blockbustermaagd Mendes uit. ‘Drie jaar geleden kwam ik hem weer tegen op een feestje en ik vroeg of hij geen interesse had in Bond. Hij bleek een grote fan en zei spontaan ja. Zo simpel is het eigenlijk gegaan. Wie weet waren we allebei wel gewoon dronken.’
Ook vóór de camera staat er bij Bond 23 – goed voor 203 draaidagen, 300 crewleden, 15 gesloopte Audi A5’s en tien gescheurde Tom Fordsmokings – trouwens meer kapitaal dat ooit tevoren. Dame Judi Dench tekent voor de zevende keer present als Bonds bazin M. Ben Whishaw is het nieuwe, jonge en nerdy gezicht van gadgetmeester Q. Ralph Fiennes superviseert MI6 als voorzitter van het Intelligence and Security Committee. En nemesis van dienst is niemand minder dan Spanjes superster Javier Bardem. Met blonde kleurspoeling, zowaar.
Waar veel minder over bekend is, is het script. Aangezien Skyfall niet is gebaseerd op een van Flemings boeken, is het verhaal minstens zo geheim als de opdrachten van 007. Tot aan de wereldpremière op 23 oktober in Londen – in aanwezigheid van prins Charles, die zijn moeder Queen Elizabeth recent nog met Bond uit een helikopter zag springen tijdens de olympische openingsceremonie – moeten we het daarom stellen met de plagerige pitch en de trailer.
Daaruit blijkt dat M onder vuur komt te liggen wanneer een missie in Istanbul uitdraait op een fiasco. Bond wordt neergeschoten en voor dood achtergelaten. Ondertussen blijkt de identiteit van alle MI6-agenten gelekt op het internet. Bond duikt plots weer op en gaat het duel aan met meestercrimineel Raoul Silva. En dat met de nodige spectaculaire stunts, blitse shoot-outs en seksueel aangebrande oneliners, uiteraard.
‘Het is géén Kieslowski-film’, lacht Craig, die inmiddels liet weten hierna nog zeker twee keer in de huid van Bond te zullen kruipen. ‘Hoeveel ik ook van Kieslowski hou: verwacht geen twintig minuten durende stiltes. It’s not arthouse Bond. It’s classic Bond. Het is spannend, opwindend, sexy en grappig, maar hopelijk ook met inhoud en emotie. Met Sam Mendes hebben we daarvoor alvast de juiste man in dienst.’
Voelde je extra druk vanwege Bonds vijftigste verjaardag? Of de nood om te refereren aan dat verleden?
DANIEL CRAIG: We hielden daar rekening mee, maar het was geen prioriteit. De knipogen kwamen spontaan – Sam is een grote Bondfan, heeft de boeken herlezen en de films herbekeken – maar we wilden er geen nostalgietrip van maken. Skyfall zit in de traditie van Fleming, Dr. No, Goldfinger en noem maar op, maar het is vooral een film van hier en nu, met harde actie en een realistische achtergrond. Als hij de chic van de sixties uitstraalt, dan hebben we dat te danken aan cameraman Roger Deakins, die elk shot een extra rijke textuur meegeeft.
Je eerste Bondfilm, Casino Royale, gaf de franchise een nieuw elan. Quantum of Solace werd minder goed onthaald. Was ook dat een extra stressfactor?
CRAIG: De uitdaging is altijd: een betere, spannender en spectaculairdere film maken dan de vorige, maar bij Bond is dat natuurlijk nooit simpel. De man heeft aan hijskranen gehangen, nucleaire rampen voorkomen en in de ruimte gezweefd. Probeer dat maar eens te overtreffen. (lacht) Toch ben ik ervan overtuigd dat we opnieuw een klassieke Bondfilm hebben gemaakt.
En wat was deze keer de meest riskante scène?
CRAIG: Die waarin ik mijn kleren uittrek. (lacht) Het leuke aan Bond is dat, hoewel het pure fantasie is, er altijd een vorm van realisme in schuilt. Sam en ik wilden zo weinig mogelijk cgi en zo veel mogelijk echte actie. Ouderwets stuntwerk dus. Dat is ook de reden waarom we nooit overwogen hebben om in 3D te draaien, zoals zoveel andere blockbusters tegenwoordig. 3D werkt prima voor superhelden en sciencefiction, maar het zit het realisme, het drama en een snelle montage in de weg. Dat kan Bond zich niet permitteren.
Met jouw body zit je er allicht niet mee in om je kleren uit te trekken.
CRAIG: Bond houdt me fit. Normaal zit ik een keer per week in de gym en ik probeer wat op mijn voeding te letten, but that’s it. Alleen tijdens de Bondopnames leg ik er de pees op. Aangezien zo’n film een jaar in beslag neemt, kweek je vanzelf spieren bij. Vergeet ook niet: als je me in de film door een kamer ziet rennen, moet ik die scène dertig keer overdoen. Je kunt je niet permitteren dan een onnozele verrekking op te lopen. Die ordinaire scènes zijn vaak gevaarlijker dan op treinen of over daken springen.
Bond heeft concurrentie gekregen van Jason Bourne, met zijn kinetische post-9/11-actie. Vorig jaar was Tinker, Tailor, Soldier, Spy een meer klassieke, karaktergedreven spionagehit. Wil Skyfall zich daar ergens tussenin posteren?
CRAIG: We leven niet in een vacuüm, dus natuurlijk worden we beïnvloed door andere films. Elke goede film sijpelt je psyche binnen. Dat wil niet zeggen dat we rond de tafel zitten en zeggen: we moeten zoveel procent van dit hebben en zoveel procent van dat. Zo werken we niet. Ter voorbereiding hebben we samen met de crew From Russia with Love herbekeken – een film uit 1963, en wat opviel was: er is niets veranderd. Het zijn nog altijd dezelfde vragen en problemen die opduiken. Het zou dus heel arrogant van ons zijn om te beweren dat we het warm water hebben uitgevonden. Zelfbewustzijn is de vijand van elke kunstvorm. Het gaat om het werk. Niet om je ego. Kijk naar grote schilders als Pablo Picasso, Lucian Freud of Francis Bacon. Die gaven geen fuck om wat mensen van hen dachten. Het enige wat telde, was de integriteit van hun werk. Zo probeer ik ook in het leven te staan.
Je hebt van Bond wel een modernere en gevoeliger actieheld gemaakt.
CRAIG: Omdat ik hem zie als een mens van vlees en bloed. De wereld waarin hij opereert, is episch en vol fantasie. Maar zelf is hij een product van zijn tijd, zoals Connery’s Bond dat vijftig jaar geleden ook was. Dat wil niet zeggen dat ik hem zie als een mannelijk rolmodel. Dat gaat mijn verantwoordelijkheid te boven. Bond moet de wereld redden en dat is al lastig genoeg.
Slotvraag: zie je ooit een einde komen aan de franchise?
CRAIG: Ik hoop dat Bond honderd wordt, al zal dat niet met mij zijn, hoe fit hij me ook houdt. Zijn levensduur heeft voor een groot stuk te maken met de manier waarop Broccoli en Wilson altijd over de franchise hebben gewaakt. Ze hadden er makkelijk mee naar Hollywood kunnen trekken en Bond slijten aan het studiosysteem, maar ik vrees dat hij dan soms voor langere tijd verdwenen zou zijn. Of een totale metamorfose zou hebben ondergaan. Indien het hen enkel en alleen om het geld te doen was, was Bond allang een langzame dood gestorven.
SKYFALL
Vanaf 26/10 in de bioscoop.
DOOR DAVE MESTDACH
Daniel Craig
‘ALS DE PRODUCENTEN ALLEEN AAN GELD DACHTEN, WAS BOND ALLANG EEN LANGZAME DOOD GESTORVEN.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
