Achter het toilethok zochten we beschutting tegen de ijzige wind. Het hielp niet. In de mannen-wc’s stond de pis bevroren in de potten. ‘Eet nog snel een appel’, schreeuwde ze, terwijl haar krullen gek werden op haar hoofd. ‘Je wil echt niet met een lege maag die boot op. En als hij te erg op en neer gaat, denk dan aan het traagste liedje dat je kent. Daar word je rustig van.’ De steward van P&O trok zijn hoofd in de kraag van zijn jas, stapte tegen de storm in op ons toe, en wees naar de loopbrug van de Prins Albert. ‘De kapitein heeft beslist om toch uit te varen. Het is windkracht acht. Have a safe trip.’ Precies driehonderd meter buiten de havenmond van Ramsgate spoelden de eerste stukjes appel door de plee. Op het Kanaal zouden we nog dertien keer ons hoofd in het porselein hangen, galmend de traagste tekst reciterend die we kenden: ‘Onder de maan schuift de lange rivier. Over de lange rivier schuift moede de maan.’ Onder de maan op de lange rivier schoof mijn kots naar zee.

Sinds die dag kunnen wij geen boot meer zien, geen golven meer horen klotsen tegen de oosteroever in Oostende, geen onschuldig aquariumgeborrel aanhoren tijdens Finding Nemo. Toen Canvas aankondigde dat fotograaf Michiel Hendryckx voor ‘de traagste reisreportage ooit’ met een binnenschip van Gent naar Macon zou varen om onze Bourgondische roots te zoeken, kregen we het op slag benauwd. Wat is dat toch met die mannen die in de herfst van hun leven hun vrienden willen ontvangen op hun boot? Daarnaast is die Hendryckx wel een knappe fotograaf, maar als prater kan hij met zijn accent een mol uit zijn tuin verjagen. En die man zou met dat vervoermiddel het traagste programma ooit maken? In de woonkamer stak een snijdende zuidwester op.

Al tijdens de openingsgeneriek trokken we ons windjack uit. Het was snel duidelijk dat dit geen egotrip zou worden vol pseudo-diepzinnige vragen aan gasten die er voor spek en bonen bij zitten. Evenmin rook het naar de occasionele onderbroekenlol van De Bende van Wim, waaraan Hendryckx zich indertijd zichtbaar ergerde. Het Bourgondisch Complot is een rustige vertelling over een man op een boot en zijn beschouwingen op een reis langs 500 sluizen. Die gaan dan over de Duitsers die in 1917 het middeleeuwse kasteel van Coucy-le-Château opbliezen, of over de kathedraal van Laon, die als kladje diende voor de Notre Dame de Paris. Af en toe voerde Hendryckx ons terug naar regendagen waarop we in de tweede klas naar de Schooltelevisie op Brussel Vlaams keken (‘In 1369 trouwde de dochter van de graaf van Vlaanderen in het Gentse Gravenkasteel met de hertog van Bourgondië.’), maar doorgaans waren zijn interventies heel genietbaar. Hij liet dirigent Paul Van Nevel bijvoorbeeld ruiken aan manuscripten van polyfonische meesters in de bibliotheek van Cambrai (Het genot werd enigszins getemperd door de wat harige commentaar ‘Vanaf Cambrai wordt de Schelde een soort natte voor door het landschap van Paul Van Nevel’.) Hij genoot zichtbaar toen collega Anna Luyten de link maakte tussen het WO I-slagveld van Chemin des Dames, Napoleon en André Cools. Wij genoten van het zweet op zijn voorhoofd toen hij zijn schip door een zes kilometer lange tunnel moest navigeren.

Waaróm Hendryckx naar Bourgondië trekt, kwamen we in de eerste aflevering niet echt te weten, maar misschien is dat uitgerekend het uitgangspunt van het programma: getting there is half the fun. Het antwoord doet er niet toe, de zoektocht ernaar wel. Erg postmodern allemaal, ook al speelt het programma zich grotendeels in de Middeleeuwen af. Waarom schuiven de maan en de man getweeën gedwee naar de zee? Het doet er niet toe. Hendryckx vaart stroomopwaarts. Door Bart Cornand

Bart Cornand