Renée Zellweger speelt Judy Garland: ‘Beroemd zijn is iets heel bizars, soms zelfs ontmenselijkend’

Op haar vijftigste staat Renée Zellweger weer helemaal in de spotlights: de biopic Judy, waarin ze de legendarische Judy Garland – Dorothy in de klassieker The Wizard of Oz – incarneert, heeft haar vorige week alvast een Golden Globe opgeleverd, waardoor de Oscarbuzz er zeker niet minder op geworden is. Maar de actrice laat zich niet langer uit het lood slaan door zulke showbizzperikelen: ‘Beroemd zijn is iets heel bizars.’

‘Mag ik nog even mijn beugel uitdoen? Hij is een beetje verkleurd door de koffie en bruin is nu niet bepaald mijn kleur, qua tanden.’ Met die woorden verdwijnt Renée Zellweger in de badkamer van het Londense hotel waar ze ons net ontvangen heeft. Even later verschijnt ze weer, het toiletpapier nog van haar gezicht plukkend. Zellweger zal naast een Oscarwinnende Hollywoodster ook altijd een klein beetje Bridget Jones blijven. Alsof ze zich nog steeds niet helemaal thuisvoelt in het wereldje van paparazzi, rode lopers en oppervlakkige ontmoetingen.

Na jaren van filmsuccessen als Jerry Maguire (1996), Chicago (2002), Cold Mountain (2003) en de Bridget Jones-reeks besloot Zellweger in 2010 om de camera’s een tijdje vaarwel te zeggen en te herbronnen. Ze maakte tijd vrij voor zichzelf en haar geliefden, reisde, ging in therapie en trok opnieuw naar de universiteit. Zes jaar later keerde ze terug om voor de derde keer in de huid van de onhandige Bridget Jones te kruipen, en vorig jaar was ze als ijskoude zakenvrouw te zien in de geflopte Netflix-reeks What/If.

Met haar vertolking van Judy Garland bewijst ze nu weer wat een getalenteerde en veelzijdige actrice ze is. Ze wordt weer bedolven onder de lovende woorden, eerder deze maand kreeg ze de Golden Globe voor beste actrice in een drama en de kans is niet gering dat ze binnenkort ook een tweede Oscar-beeldje op haar schouw mag zetten. Dat de Academy een liefde koestert voor biopics, comebacks, veeleisende transformaties en verhalen over Hollywoodlegendes is immers geen geheim en Judy van regisseur Rupert Goold (True Story) vinkt keurig al die vakjes af.

Judy, gebaseerd op het toneelstuk End of the Rainbow van Peter Quilter, volgt de ster van The Wizard of Oz tijdens haar beruchte Londense concertreeks eind 1968, enkele maanden voor haar dood, nauwelijks 47 jaar oud. Ze is blut, drinkt te veel, zit aan de slaappillen, lijdt aan podiumvrees, mist haar kinderen en schippert voor het voetlicht tussen catastrofaal en briljant. Met haar Scandinavische looks, blonde haardos en girl next door-charisma was Zellweger niet de meest voor de hand liggende keuze voor de rol, maar met de nodige neusprotheses en pruiken, intensieve zangrepetities en urenlang ronddwalen in de krochten van YouTube kom je al een heel eind.

‘Ik herinner me niet eens dat er ooit werd beslist: oké, je hebt de rol’, blikt de actrice terug. ‘We begonnen gewoon te experimenteren, en we zijn nooit meer gestopt. Garland is een ontzettend fascinerende persoonlijkheid, dus natuurlijk was het heel interessant om haar te spelen.’

Dat je kunt zingen en dansen weten we al sinds Chicago, maar een legende als Judy Garland incarneren is toch nog een ander paar mouwen. Bovendien moest je alles live zingen.

Renée Zellweger: Geloof me, ik heb geprobeerd er onderuit te muizen. (lacht) Die manier van zingen was compleet nieuw voor mij, maar Rupert Goold, de regisseur, stond erop die concerten live op te nemen. Hij komt uit de theaterwereld en heeft daardoor een opmerkelijke visie op performen. Hij wilde zo authentiek mogelijk weergeven wat er op zo’n avond tussen een publiek en een artiest gebeurt. Achteraf gezien apprecieer ik die aanpak wel, hoor. Je kunt niet het verhaal van een van de grootste performers ooit vertellen zonder die uitwisseling te tonen.’

‘Maar het was hard werken, iedere dag. Ik heb veel onderweg in de auto geoefend. In m’n eentje, want ik had geen behoefte aan toeschouwers toen ik voor het eerst probeerde die noten eruit te persen. (lacht) Gelukkig was Judy een en al teamwork en waren er genoeg mensen die klaarstonden om me een schop onder de kont te geven wanneer het me even aan lef ontbrak.

Was het zo anders om met een theaterregisseur te werken?

Zellweger: Rupert works from the inside, not from the outside. Voor hem is de structuur ondergeschikt aan de emotionele kern van het verhaal. Ik moest niet spelen, maar vóélen. De emotie moest tot in mijn botten zitten. Op een bepaald moment stonden er, verspreid over de studio, allemaal van die plastic stoeltjes. Rupert liet me die optillen, in het rond gooien en er nog eens goed tegen stampen, zodat ik me die fysieke woede later kon herinneren tijdens het zingen. Garlands angst en vastberadenheid, de druk van de verwachtingen van het publiek, hoe ze in de pers belachelijk werd gemaakt… Dat moet je allemaal horen in die songs. Muziek was voor haar een manier om uit te drukken wat er in haar omging. (denkt na)

Nu ja, ik moest tijdens diezelfde sessie ook een piano verder duwen, zogezegd als symbool voor de weerstand die Judy ervoer, maar Rupert liet me nadien weten dat hij de piano gewoon een stukje verschoven wilde hebben. (droog) Ik mag van geluk spreken dat ik de muren niet heb moeten verven.

Hebben die liveperformances je ook geholpen om haar podiumvrees beter te begrijpen?

Zellweger: Ja, maar in feite is dat geen eerlijke vergelijking: niemand verwacht van mij dat ik de grootste artiest op aarde ben. Ik ben vooral gaan beseffen hoe indrukwekkend het is dat ze ondanks haar levensstijl nog zulke concerten kon geven. Ze sliep amper, at slecht, was verslaafd aan slaappillen, zat geregeld in een vliegtuig en kende geen moment rust. Allemaal stoorzenders die verhinderen dat je je instrument ten volle kunt gebruiken. Natuurlijk had ze op het einde van haar carrière niet meer hetzelfde bereik als in haar jonge dagen, maar het blijft ongelofelijk dat ze van kinds af op zo’n hoog niveau heeft gewerkt.

Na een fenomenaal concert stelt Garland zichzelf de vraag: ‘Wat als ik dit nooit meer kan evenaren?’ Herken je die angst?

Zellweger: Ik weet waarover ze praat, ja. Maar ik zie die vraag vooral als een pleidooi voor voorbereiding. Er zijn zo veel dingen die je niet kunt controleren, dus ik focus me liever op de dingen die ik wél in handen hebt. Als je die oncontroleerbare factoren probeert te grijpen, wordt het grijpen zelf de focus en laat je geen ruimte voor wat zou kunnen zijn.

Garland had allesbehalve een makkelijk leven, en de film maakt pijnlijk duidelijk hoe ze als kindsterretje werd uitgebuit. Zijn artiesten anno 2020 beter af?

Zellweger: Uiteraard zijn er dingen veranderd. Er zijn tegenwoordig agentschappen, mensen die ons vertegenwoordigen en verdedigen. Acteurs hebben meer inspraak in de beslissingen die worden gemaakt. Er is meer verantwoording. Dus ja, ze zou ongetwijfeld een ander leven hebben gehad vandaag.

***

Judy is ook het verhaal van een jong meisje dat door Hollywood wordt opgehemeld, uitgebuit en uiteindelijk uitgespuwd. Zellwegers eigen verhaal kent gelukkig een pak minder tragedie, maar ook zij weet wat het is om te worden opgejaagd door paparazzi en continu roddels over jezelf te lezen. U herinnert het zich misschien nog: toen de actrice in 2014 nog eens openlijk een evenement bijwoonde, sprong de pers als een bende hyena’s op haar verschijning. De publieke opinie was ervan overtuigd dat Zellweger was gezwicht voor botox, en zowat de hele wereld leek daar een mening over te hebben. Twee jaar daarna publiceerde ze in The Huffington Post een sterk, nog steeds bijzonder actueel essay over het incident onder de titel We Can Do Better, waarin ze zich uitspreekt tegen bodyshaming en de dubbele standaard van tabloids. Judy-regisseur Rupert Goold liet in interviews al vallen benieuwd te zijn naar hoe Zellwegers verhaal haar interpretatie van de rol zou beïnvloeden.

Denk je dat je deze rol pakweg tien jaar geleden anders had benaderd?

Zellweger: Ik had me alleszins niet op dezelfde manier kunnen inleven. Ik heb met eigen ogen gezien hoe chaos ertoe kan leiden dat je vergeet om voor jezelf te zorgen, en ik weet wat het is om jarenlang van huis weg te zijn. Ik denk dat je die consequenties enkel begrijpt als je dit beroep uitoefent. Beroemd zijn is iets heel bizars, soms zelfs ontmenselijkend, en het kan een onmogelijke oefening zijn om dat dagelijks te ervaren. Uiteindelijk moet je afstand nemen van bepaalde dingen, maar het vergt tijd om dat te beseffen. Ik spendeer nu veel tijd alleen. Ik ga joggen. Ik heb verantwoordelijkheden tegenover familie en vrienden. Dat zijn de dingen die je uiteindelijk definiëren, niet je werk of wat andere mensen van je vinden. (denkt na) Ik had laatst een interessant gesprek met Sam Smith, met wie ik voor de soundtrack een duet heb opgenomen, over hoe belangrijk het is om mensen rond je te hebben die je kennen zoals je écht bent. Niet de Hollywoodster, maar een messy human being die stiekem heel saai is. (lacht) Garland stond al op het podium sinds ze twee was. Ik vraag me af of iemand haar op die manier gekend heeft.

Zou je durven te zeggen dat je intussen goed in je vel zit?

Zellweger: Ja, maar ik vond altijd al dat ik goed in mijn vel zat. Ik had alleen niet altijd gelijk. Pas toen ik afstand nam, besefte ik dat de chaos wel degelijk zijn tol eiste.

Net als Garland heb je een rebels kantje. Is dat nodig om te overleven in de showbusiness?

Zellweger: Absoluut. Ik zou niet weten hoe ze alles wat haar is overkomen anders had overleefd. Thank god she had some fight in her. Anders hadden we heel wat mooie dingen gemist, als je ziet wat ze ons allemaal heeft geschonken. Ik herken dat, ja. I run my own race.