Criterion is natuurlijk niet het enige label dat aandacht heeft voor beeldkwaliteit en formaten. Ook in België worden superieure dvd-edities uitgebracht. Door Lumière bijvoorbeeld, dat onder meer ‘Heimat’ en ‘Berlin Alexanderplatz’ in zijn cataloog heeft zitten. Enkele vragen voor cozaakvoerder Alexander Vandeputte.

D.M.

Is Criterion al die lof wel waard?

Alexander Vandeputte: Ze bieden topkwaliteit en door hun reputatie en marktpositie kunnen ze de rechtenhouders er soms zelfs van overtuigen om nieuwe masters aan te maken. Maar ook zij zijn niet vrij van zonden. Uit hun editie van Picnic on Hanging Rock hebben ze regisseur Peter Weir bijvoorbeeld tien minuten laten knippen, wat indruist tegen hun filosofie om steeds de originele cut uit te brengen. Bovendien mogen we ook onszelf een keertje op de borst kloppen. Als je kijkt met welke middelen en afzetmarkt wij in België moeten werken, dan is er toch veel kwaliteit te vinden. Kijk naar de dvd’s van het Filmarchief. Of die van MMG of Cinéart. Die getuigen van een sterke filmcultuur, zeker in vergelijking met Nederland. Daar worden soms dvd’s op de markt gegooid van een ronduit beschamende kwaliteit, die gewoon van een versleten oude videomaster getrokken zijn.

Op Belgische dvd’s staan wel niet veel extra’s.

Vandeputte: Logisch. Criterion kan de hele Noord-Amerikaanse markt bestrijken en extra’s kosten nu eenmaal veel geld, aan productiekosten of auteursrechten. Voor zo’n 15 minuten durende, vaak nietszeggende making of betaal je minstens 2000 euro en dan is het een simpele kosten-batenanalyse. Dan investeren we liever in een goeie master.

Hoe gaat dat concreet in zijn werk?

Vandeputte: Je contacteert de rechtenhouders – dat kunnen producenten, regisseurs of studio’s zijn – en je speurt alle archieven af tot je de beste editie van een bepaalde film gevonden hebt. Daarna moet je zorgen dat die zonder kleerscheuren op schijf wordt gebrand, wat niet evident is. Je moet altijd respect hebben voor het materiaal en daardoor moet je goed weten welke ruis je moet wissen of welke scherpte je moet aandraaien. En vooral welke niét. Zo’n digitale poetsbeurt moet met kennis van zaken gebeuren. Zo hebben we voor onze dvd van Les Amants het originele negatief gebruikt, dat weliswaar lichte waterschade had opgelopen. Als je daar een highdefinitionmaster van maakt, dan is het beeld helderder en scherper, maar er komen wel een paar vlekken bloot die je bij een inferieure master nooit zou zien. Over dat soort dingen moet goed worden nagedacht. Vergelijk het met het restaureren van oude schilderijen. Je moet de intentie kennen van de maker, de omstandigheden waarin het werk tot stand kwam en de historiek.

Is die restauratie de grootste kostenpost?

Vandeputte: Dat hangt af van de staat waarin de master zich bevindt, omdat die frame per frame moet worden bijgewerkt. Je hebt de master, de geluidstransfer, de ondertiteling en de extra’s. Plus de navigatiestructuur en het menu. Met de matrijs die je daaruit samenstelt, trek je uiteindelijk naar de fabriek. Een afgewerkte dvd kost vaak maar 50 cent, maar een dubbeldisc als bijvoorbeeld Heimat 4 – met een extra documentaire, een boekje en een mooie verpakking – kost algauw 10.000 euro zonder auteursrechten. Voor Criterion is dat zo terugverdiend. Voor ons is het wikken en wegen. Dat neemt niet weg dat onze uitgaves qua beeld en geluid even goed zijn. Voor hun editie van Berlin Alexanderplatz hebben ze zelfs dezelfde master gebruikt als wij.

Criterion brengt nog geen titels uit op Blu-ray of HD-DVD. Hoe zit dat bij Lumière?

Vandeputte: Die nieuwe formaten zullen dvd niet vervangen maar ernaast bestaan en langzaam groeien. Het zijn in elk geval de eerste formaten die kwalitatief even hoogstaand zijn als de master en dus de filmervaring benaderen. De vraag is maar of je dat ook aan de consument diets kunt maken, die met zijn gewone dvd’s nog altijd tevreden lijkt. Als proef brengen we straks Copying Beethoven en Infamous ook uit op Blu-ray, het formaat dat momenteel voorop ligt in die wedloop. Film is een technisch medium en techniek verandert nu eenmaal voortdurend. Maar geen paniek: over vijf jaar liggen er zeker nog overal dvd’s in de winkel.

(D.M.)