P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Onder vrienden en Straus Park, duikt elke week in de populaire cultuur.

Je zou het op een gewone vrijdagavond in een gemiddeld Vlaams salon niet zeggen, maar de strijd voor de democratie woedt momenteel redelijk hevig. Daarom nog niet meteen militair, maar zeker economisch. Een groot deel van de wereldbevolking leeft namelijk onder een heel ander regime dan de parlementaire democratie die wij als de standaard beschouwen. De Russen en de Chinezen, om al maar twee bevolkingsgroepjes te noemen, lopen niet meteen hoog op met de systeempeilers waarop Europa en zijn meest succesvolle spin-off, de VS, hun model laten rusten: een onafhankelijk juridisch systeem, een vrije pers, de werking van een parlement en het recht op individuele ontwikkeling van de belastingbetalers.

Veel van die autoritair geleide landen doen het intussen goed op bestuurlijk niveau – beter dan wij, vaak. Dat mag ook niet verbazen, als je op dinsdag kunt beslissen dat er een nieuwe brug komt en op woensdagochtend beginnen ze eraan, tegenover eerst een jaar of tien discussiëren met politieke tegenstanders over die brug, rekening houdend met de electorale effecten en dus de mening van het betrokken volk…

De VS, waar de politieke macht volledig werd opgeslokt door de grote ondernemingen, weten niet waar eerst te beginnen in het eigen huishouden en gaan dus maar wat op een ander de flik uithangen. Europa valt als machtsblok min of meer samen met Duitsland, dat sterk is, maar bijvoorbeeld Italië niet kan opvangen als het valt. Xi Jinping en Poetin drinken er intussen nog eentje.

De westerling zoals hij vandaag bestaat, zal in deze situatie onvermijdelijk uit zijn sluimer ontwaken op een manier die hij niet verwachtte. Dat een aanhoudende systeemcrisis van landen die met hun fiscale systeem de zaken niet meer kunnen bestieren wegens onmachtig of tenminste incapabel om bijvoorbeeld Franse miljardairs en globale bedrijven aan een eerlijk belastingsysteem te onderwerpen, niet meer aandacht krijgt, is een historische dwaling van die geprezen vrije westerse pers.

Een groot deel van de pers maakt natuurlijk zelf te veel deel uit van het probleem om het te kunnen oplossen.

Enkele onafhankelijke nieuwsmodellen slagen er voorlopig in om overeind te blijven en dat is hoopgevend. Aan de andere kant blijven dit soort projecten voorlopig te veel gericht op een elite die sowieso al iets beter geïnformeerd is en staat hip slow journalism soms dringender zaken in de weg. Het kan en het moet gevaarlijker. Wie denkt dat de media niet de grootste macht zijn, moet maar eens het internet openklikken. Een macht gebruiken is geen schande. Wie dat niet doet, zal opgevreten worden door de andere diertjes.

De pers kan hard en duidelijk zijn en zodoende nut hebben, of een mooi businessmodel voor zichzelf bedenken en een gadget worden aan de sleutelhanger van dezelfde miljardair die geen belastingen betaalt. Dat zijn straks geen Fransen of Amerikanen meer, maar Russen of Chinezen. Benieuwd wat er dan in de krant zal staan.

P.B. GRONDA

ONAFHANKELIJKE NIEUWSMODELLEN BLIJVEN VOORLOPIG TE VEEL GERICHT OP EEN ELITE DIE SOWIESO AL IETS BETER GEÏNFORMEERD IS, EN SLOW JOURNALISM STAAT SOMS DRINGENDER ZAKEN IN DE WEG. HET KAN EN HET MOET GEVAARLIJKER.