P.B. GRONDA, van wie net de nieuwe roman Wanderland is verschenen, duikt elke week in de populaire cultuur.

Waarheen kunnen we vluchten?

Dat lijkt zowat de vraag, vandaag. En dat is logisch. Als mens ben je immers altijd omsingeld. Door gebouwen en straten, door andere mensen, maar ook door verhalen.

In principe delen we die verhalen op in fictie en non-fictie. Dat is mooi voor de boekentoptiens en handig in de boekhandel.

Natuurlijk is het een groot grijs vlak. Fictie bestaat enkel omdat iemand een bepaalde realiteit verwerkt heeft, en non-fictie is een hervertelling van zogezegde feiten. Maar wat zijn feiten? Dat water kookt op honderd graden is een feit, of dat een appel niet omhoog uit een boom valt, op deze planeet. Al de rest zijn eerder gebeurtenissen en interpretaties.

Nu het nieuws feitelijk veranderd is in een stroom van gebeurtenissen, geruchten en uitspraken die opgebouwd lijken te zijn rond het thema ‘onheil’, zie je veel mensen die vluchten in de non-fictie. Ze hangen als dienaars boven hun scherm en elke nieuwe impuls, hoe klein ook, dient om hun angsten te bevestigen. Het lijkt wel alsof ze op zoek gaan naar feiten om de fictie in hun hoofd, namelijk dat de wereld eraan gaat of wat dan ook, te bestendigen. Dan zeggen ze: zie je wel, er is een granaat gevonden in een flat in Egypte.

Je kunt dat moeilijk veroordelen, hoogstens kun je meevoelen met de voortdurende staat van ongerustheid waarin deze mensen moeten verkeren.

Zelf heb ik meer angst voor Mexicaans voedsel dan voor een ontploffing in mijn straat.

Daarom verkies ik ook weg te vluchten in fictie. Omdat het leven daar sowieso erg op lijkt en eerlijk gezegd ook omdat fictie liever is. Ik denk dat lang het omgekeerde werd gedacht: dat we onze ergste fantasieën in verhalen goten. Dat klopt helaas niet. De realiteit stormt door waar fictie allang niet meer bestaat. Mensen doen vreselijke dingen, zowel individueel als in de vorm van hun soort.

Fictie daarentegen wordt bedacht en voorvoeld door een mens. Het wordt geschapen, en meestal met meer mededogen dan een god blijkbaar op de plank heeft liggen als hij aan het scheppen, zegenen of uitsturen gaat.

De wereld waarin ik dezer dagen het liefst vertoef, ligt in Sioux Falls, South Dakota en Luverne, Minnesota. Daar laat schrijver Noah Hawley het tweede seizoen van de reeks Fargo spelen.

Het is geen mooie wereld. Mensen maken fatale fouten. Er wordt geweld gebruikt op mensen en mensen worden gewelddadig gebruikt. Het is een wereld waarin zonen hun moeders beliegen en broers elkaar bekampen.

Toch is diezelfde wereld vol pracht. Het is koud maar er is veel licht. Er zijn goede mensen, hier en daar wil iemand een ander helpen. Zieke mensen krijgen steun van hun geliefden. Kirsten Dunst maakt fouten maar blijft intussen Kirsten Dunst.

Het is een reeks in het zogenaamde true crime-genre: een case wordt als basis gebruikt voor een fictief verhaal. En dat is waar fictie het meest helend werkt. Waar ze de soms onleefbare lelijkheid van wat mensen soms durven, optilt en herwerkt tot iets dat net weer bewijst hoeveel schoonheid wij in staat zijn te scheppen.

Kijk en lees fictie, het maakt de realiteit rondom meteen weer zoveel echter en begrijpelijker.

P.B. GRONDA

HET LIJKT ALSOF VEEL MENSEN OP ZOEK GAAN NAAR FEITEN OM DE FICTIE IN HUN HOOFD, NAMELIJK DAT DE WERELD ERAAN GAAT OF WAT DAN OOK, TE BESTENDIGEN.