Paterson

Voor een dosis cool kun je altijd terecht bij Jim Jarmusch, de indieregisseur die zijn camera meestal op outsiders richt. In Paterson is dat een zwijgzame buschauffeur die in zijn vrije tijd prachtige haiku-achtige gedichten schrijft, genre If you ever left me/ I’d tear my heart out/ And never put it back.

Paterson (Adam Driver) woont samen met zijn vriendin Laura (Golshifteh Farahani) en hun Engelse buldog Marvin (goed voor de Palm Dog in Cannes) in een gezellig huis in een vervallen stadje in New Jersey. Dat heet toevallig ook Paterson, tevens de titel van een episch, nogal abstract gedicht van gewezen inwoner William Carlos Williams.

Elke dag verloopt voor Paterson volgens een vast stramien. Om twaalf na zes staat hij op. Hij ontbijt en trekt vervolgens met zijn metalen lunchbox naar zijn werk. Wanneer hij ’s avonds thuiskomt, laat hij zich verrassen door de cupcakes of een van de vele andere creaties van zijn door zwart-witte decoraties geobsedeerde vriendin. Hij eet, laat de hond uit, hangt de brievenbus recht, drinkt een biertje in zijn stamkroeg en gaat naar bed om de volgende morgen in dezelfde routine te vervallen.

Toch is het leven voor de stille dromer meer dan een herhalingsoefening. Elke dag schrijft hij in het geheim gedichten in zijn notitieboekje. Daarvoor laat hij zich inspireren door alledaagse dingen, van een doosje lucifers en de gesprekken van de passagiers die hij tijdens zijn busritten opvangt tot zijn favoriete plek, de plaatselijke waterval.

Stranger than Paradise, Mystery Train, Ghost Dog: The Way of the Samurai, Dead Man, Only Lovers Left Alive: Jarmusch vat zijn films doorgaans op als boeketten met episodische scènes, hier en daar versierd met stengeltjes gortdroge humor. Paterson vertrekt van hetzelfde principe, alleen brengt Jarmusch voortdurend amusante minimale variaties aan in de fotogenieke beelden die Frederick Elmes (Blue Velvet) maaktevan de terugkerende situaties in het leven van het hoofdpersonage. Zo ontstaat een contemplatief, geestig geobserveerd portret van een stad en zijn inwoners en van een dichter en zijn gedichten, waarvoor Jarmusch zich baseerde op het werk van New Yorker Ron Padgett.

Daarnaast is Paterson een mooie, lyrische liefdesfilm, een eerbetoon aan de nederige arbeider met de weinig afwisselende job en aan de schoonheid van het alledaagse en alles wat de scheppende kunstenaar kan inspireren.

In Paterson wordt poëzie film en film poëzie. Gelukkig zijn er kunstenaars als Jarmusch om dit soort atypische kronieken te verzinnen.