On the President’s Orders

‘Hitler vermoordde drie miljoen Joden. Er zijn hier drie miljoen drugsverslaafden. Ik zal ze met plezier afslachten.’ Om maar te zeggen dat het er hard aan toe gaat in de war on drugs van Filipijns president Rodrigo ‘The Punisher’ Duterte. Het onthullende On the President’s Orders, gedraaid voor het Amerikaanse documentaireprogramma Frontline, volgt de politie door de straten van Caloocan.

Duterte, die in 2016 president werd, was voordien jarenlang burgemeester van de zuidelijke grootstad Davao, waar tussen 1998 en 2015 doodseskaders zeker duizend verdachten van kleine criminele feiten executeerden. Duterte ontkent elke betrokkenheid maar in al die jaren gebeurde nooit een fatsoenlijk onderzoek naar die moorden, laat staan dat er eentje opgehelderd werd.

Ook in Caloocan, in de stadsagglomeratie Metro Manilla, traden de politie en gemaskerde doodseskaders sinds de aanstelling van Duterte met harde hand op. Tot enkele politieagenten beschuldigd werden van de moord op twee ongewapende tieners. In september 2017 werd politiechef Jemar Modequillo aangesteld om orde op zaken te stellen. Op dat moment strijken ook journalisten James Jones en Olivier Sarbil er met hun camera neer. Het Britse-Franse duo volgt zowel de nieuwe politiechef als enkele leden van zijn korps, gaat in gesprek met een lokale gangleider, met familieleden van slachtoffers, filmt in een lijkenhuisje, in een gevangenis waar de arrestanten met twintig in een krappe cel opeengepakt zitten en lijfstraffen krijgen. Ze doen dat overigens in een oogstrelende stijl, met veel expressieve nachtbeelden die niet moeten onderdoen voor het camerawerk in een thriller.

Harde bewijzen dat de politie achter de moorden zit, geven Jones en Sarbil niet (op een stukje audio van een SWAT-kapitein na), maar ze komen wel met enkele opmerkelijke vaststellingen. Zo zijn er in de eerste twee maanden onder Modequillo slechts twee meldingen van schietpartijen door de politie. Maar als Duterte oproept tot hernieuwd hardhandig optreden moeten vooral de sukkelaars in de sloppenwijken het andermaal ontgelden.

Ondertussen heeft het Internationaal Strafhof in Den Haag een vooronderzoek geopend omtrent Duterte’s antidrugsbeleid, waarbij al meer dan 5.000 mensen vermoord zouden zijn. Het hof wil dat onderzoek dit jaar afronden. Duterte heeft onlangs nog in zijn gebruikelijke stijl laten weten dat hij nooit een vraag van Den Haag zal beantwoorden: ‘En als jullie me ophangen voor wat ik gedaan heb, doe maar.’